Κολπίτιδα: Συμπτώματα, διάγνωση, θεραπεία και πρόληψη
Κατά καιρούς μια γυναίκα μπορεί να παρουσιάσει ενοχλήσεις στην περιοχή του κόλπου, οι οποίες προκαλούνται από παθογόνους μικροοργανισμούς (βακτήρια και μύκητες) ή από διάφορες ερεθιστικές χημικές ουσίες. Αυτές οι ενοχλήσεις περιγράφονται με τον όρο «κολπίτιδα» και αρκετές φορές προκαλούν άγχος και στεναχώρια στις γυναίκες που τις εμφανίζουν.
Τι είναι η κολπίτιδα;
Η κολπίτιδα, ή αλλιώς αιδοιοκολπίτιδα, είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για την περιγραφή της φλεγμονής ή μόλυνσης του κόλπου και του αιδοίου, η οποία οφείλεται συνήθως σε κάποια ανισορροπία στη φυσική μικροχλωρίδα του κόλπου. Συχνότερα εμφανίζεται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να επηρεάσει και γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση.
Υπάρχουν διάφορα είδη κολπίτιδας, συμπεριλαμβανομένων των:
- Βακτηριακή κολπίτιδα: προκαλείται από υπερανάπτυξη των βακτηρίων που ζουν φυσιολογικά στον κόλπο της γυναίκας
- Μυκητιασική κολπίτιδα: προκαλείται κυρίως από υπερανάπτυξη των μυκήτων του γένους Candida, που ζουν φυσιολογικά σε μικρές ποσότητες στον κόλπο της γυναίκας (μύκητες κόλπου)
- Μη λοιμώδης κολπίτιδα: οφείλεται στη χρήση προϊόντων στον κόλπο της γυναίκας που προκαλούν ερεθισμό ή αλλεργική αντίδραση
- Ατροφική κολπίτιδα: οφείλεται στα μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων, που μπορεί να προκαλέσουν λέπτυνση του βλεννογόνου στην περιοχή του κόλπου της γυναίκας
- Τριχομοναδική κολπίτιδα: προκαλείται από ένα παράσιτο (Trichomonas vaginalis) που μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής
Τα συμπτώματα της κολπίτιδας ποικίλουν ανάλογα με την αιτία που την έχει προκαλέσει, όπως επίσης και ο τρόπος αντιμετώπισής της.
Πώς προκαλείται η κολπίτιδα;
Κολπίτιδα αίτια
Ανάλογα με το είδος της κολπίτιδας που έχει μια γυναίκα, η αιτία είναι διαφορετική. Συγκεκριμένα, μερικοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν κολπίτιδα είναι οι εξής:
- Βακτηριακή κολπίτιδα
Μια ανισορροπία στη μικροχλωρίδα του γυναικείου κόλπου μπορεί να οδηγήσει σε υπερανάπτυξη των βακτηρίων σε αυτόν και εμφάνιση βακτηριακής κολπίτιδας. Η βακτηριακή κολπίτιδα είναι το πιο κοινό είδος κολπίτιδας, που εμφανίζεται σε γυναίκες ηλικίας 15 έως 44 ετών.
Διάφοροι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν στην υπερανάπτυξη των βακτηρίων στο γυναικείο κόλπο, όπως η λήψη αντιβιοτικών, η χρήση ενδομήτριου σπειράματος και οι σεξουαλικές επαφές χωρίς χρήση προφυλακτικού ή οι πολλαπλοί ερωτικοί σύντροφοι. - Μυκητιασική κολπίτιδα
Η μυκητιασική αιδοιοκολπίτιδα οφείλεται κυρίως στην υπερανάπτυξη των μυκήτων του γένους Candida, αλλά και σε άλλους μύκητες σπανιότερα, στον κόλπο μιας γυναίκας. Προδιαθεσικοί παράγοντες για την υπερανάπτυξη αυτή μπορεί να είναι η εγκυμοσύνη, ο σακχαρώδης διαβήτης που δεν ρυθμίζεται σωστά ή τη λήψη κορτικοστεροειδών φαρμάκων. - Σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις
Διάφορες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, όπως τα χλαμύδια, η γονόρροια και η τριχομονάδωση, μπορούν να προκαλέσουν κολπίτιδα (η κολπίτιδα κολλάει). Συνήθως αυτές εμφανίζονται στις ηλικίες των 18 με 35 ετών, σε άτομα που έχουν πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους.
Τα συμπτώματα της κολπίτιδας σε αυτή την περίπτωση μπορεί να μην είναι εμφανή, αλλά εάν η κολπίτιδα αφεθεί χωρίς θεραπεία μπορεί να προκαλέσει βλάβες στα γεννητικά όργανα της γυναίκας και προβλήματα γονιμότητας. - Ορμονικές αλλαγές
Η μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων στις γυναίκες κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης ή μετά την αφαίρεση των ωοθηκών μπορεί να προκαλέσει ξηρότητα του κόλπου και ατροφική κολπίτιδα. - Προϊόντα με ερεθιστικές χημικές ουσίες
Μερικές φορές η κολπίτιδα μπορεί να είναι αποτέλεσμα της αλλεργικής αντίδρασης ή ερεθισμού λόγω της επαφής του κόλπου μιας γυναίκας με προϊόντα που περιέχουν ερεθιστικές χημικές ουσίες, όπως τα μαλακτικά ρούχων, τα αρωματικά σαπούνια, τα κολπικά σπρέι, η συχνή χρήση κολπικών ταμπόν, κλπ.
Πώς προλαμβάνεται η κολπίτιδα;
Η καλή υγιεινή στην περιοχή του κόλπου μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη ορισμένων ειδών κολπίτιδας. Συγκεκριμένα, ο καθαρισμός της περιοχής συνιστάται να γίνεται με νερό ή με ειδικά καθαριστικά (κατόπιν συμβουλής του ιατρού) και όχι άλλα προϊόντα που περιέχουν χημικές ουσίες ή αρωματικά που ενδεχομένως να διαταράσσουν το pH της περιοχής. Επιπλέον, ο καθαρισμός πρέπει να γίνεται απαλά και να μην περιλαμβάνει έντονο πλύσιμο της περιοχής που μπορεί να διαταράξει τη μικροχλωρίδα.
Ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, ο καθαρισμός της ευαίσθητης περιοχής πρέπει να γίνεται πιο συχνά και να συνοδεύεται από την τακτική αλλαγή σερβιέτας ή ταμπόν.
Μερικές ακόμη συνήθειες που θα μπορούσαν να μειώσουν τις πιθανότητες εμφάνισης κολπίτιδας είναι οι εξής:
- Αποφυγή στενών και μη βαμβακερών ρούχων. Ορισμένα ρούχα, όπως τα κολάν, τα ρούχα γυμναστικής, τα στενά παντελόνια και τα συνθετικά εσώρουχα, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης κολπίτιδας, καθώς παγιδεύουν την υγρασία και τη ζέστη στην περιοχή του κόλπου, γεγονός που ευνοεί την ανάπτυξη λοιμώξεων από μικροοργανισμούς, όπως οι μύκητες. Αντιθέτως, τα πιο άνετα, βαμβακερά ρούχα και εσώρουχα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της κολπίτιδας.
- Χρήση προφυλακτικού. Η χρήση προφυλακτικού κατά τη σεξουαλική επαφή είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψης των σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων, όπως η γονόρροια, τα χλαμύδια και η τριχομονάδωση, που συμβάλουν στην ανάπτυξη κολπίτιδας.
- Κατανάλωση γιαουρτιού και άλλων προβιοτικών. Υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν πως η κατανάλωση γιαουρτιού και προβιοτικών τροφών που περιέχουν λακτοβάκιλλους μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της κολπίτιδας.
- Τακτικές γυναικολογικές εξετάσεις. Επισκεφθείτε τον γυναικολόγο σας κάθε φορά που αισθάνεστε κάποια αλλαγή στη φυσιολογική λειτουργία και στις εκκρίσεις του κόλπου. Στις ετήσιες επισκέψεις ελέγχου, μη διστάσετε να ρωτήσετε τον ιατρό σας για το τι μπορεί να επηρεάσει την φυσιολογική χλωρίδα του οργανισμού σας και τα συμπτώματα που αυτό προκαλεί. Μια καλλιέργεια κολπικού υγρού είναι κατατοπιστική σχετικά με το αν έχετε μολυνθεί και παρουσιάζετε συμπτώματα κολπίτιδας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της κολπίτιδας;
Οι κολπικές εκκρίσεις μιας γυναίκας, σε φυσιολογικές συνθήκες, έχουν συνήθως μια διάφανη ή ελαφρώς θολή όψη, δεν μυρίζουν και δεν προκαλούν ενοχλήσεις.
Κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου μπορεί να παρατηρούνται αλλαγές στην υφή ή την ποσότητα των κολπικών εκκρίσεων, οι οποίες είναι φυσιολογικές. Ωστόσο, όταν οι κολπικές εκκρίσεις συνοδεύονται από άλλες ενοχλήσεις ή έχουν έντονη και δυσάρεστη μυρωδιά μπορεί να υποδεικνύουν κάποιο πρόβλημα, όπως η κολπίτιδα.
Τα συμπτώματα της κολπίτιδας εξαρτώνται από την αιτία που την προκάλεσε και μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των γυναικών.
Τα πιο κοινά από αυτά είναι τα εξής:
- Αλλαγές στην οσμή, το χρώμα και την υφή των κολπικών εκκρίσεων
- Φαγούρα, κάψιμο ή ερεθισμός του κόλπου
- Τσούξιμο κατά την ούρηση
- Πόνος και δυσφορία κατά τη σεξουαλική επαφή
- Κηλίδες αίματος μεταξύ των περιόδων
Μερικές λεπτομέρειες στα συμπτώματα που εμφανίζει μια γυναίκα μπορούν να υποδείξουν για ποιο είδος κολπίτιδας πρόκειται. Για παράδειγμα:
- Εάν οι κολπικές εκκρίσεις είναι γκριζόλευκες και έχουν μυρωδιά που μοιάζει με αυτή του ψαριού (μυρωδιά ψαριού στον κόλπο), τότε μπορεί να πρόκειται για βακτηριακή κολπίτιδα.
- Εάν οι κολπικές εκκρίσεις είναι παχύρρευστες, λευκές, έχουν σύσταση που μοιάζει με τυρί κότατζ και συνοδεύονται από έντονη φαγούρα στην περιοχή του κόλπου, τότε μπορεί να πρόκειται για μυκητιασική λοίμωξη.
- Εάν οι κολπικές εκκρίσεις έχουν πρασινοκίτρινο χρώμα, αφρώδη σύσταση και άσχημη μυρωδιά και συνοδεύονται από κάψιμο κατά την ούρηση, τότε μπορεί να πρόκειται για τριχομονάδωση.
Πώς γίνεται η διάγνωση της κολπίτιδας;
Στην περίπτωση ύπαρξης συμπτωμάτων κολπίτιδας, ο γυναικολόγος θα ελέγξει το ιατρικό ιστορικό για πιθανές προηγούμενες κολπίτιδες ή σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις και στη συνέχεια θα προχωρήσει σε γυναικολογική εξέταση.
Κατά την πυελική εξέταση, ο γιατρός παρατηρεί το εσωτερικό του κόλπου για να δει εάν υπάρχουν σημάδια φλεγμονής. Έπειτα, μπορεί να συλλέξει ένα δείγμα κυττάρων από το εσωτερικό του κόλπου, το οποίο θα ελεγχθεί εργαστηριακά για να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη της κολπίτιδας, αλλά και του είδους της.
Ποια είναι η θεραπεία της κολπίτιδας;
Κολπίτιδα θεραπεία
Η σωστή διάγνωση της κολπίτιδας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματική θεραπεία της (ανακούφιση από κολπίτιδα). Το είδος της θεραπείας καθορίζεται ανάλογα με την αιτία που έχει προκαλέσει την κολπίτιδα:
- Βακτηριακή κολπίτιδα
Η βακτηριακή κολπίτιδα θεραπεύεται συνήθως μέσω της λήψης αντιβιοτικών σε μορφή δισκίων διά του στόματος ή σε μορφή κρέμας τοπικά, αναλόγως των ιατρικών ενδείξεων. - Κολπική καντιντίαση
Η κολπίτιδα που οφείλεται σε λοίμωξη από μύκητες αντιμετωπίζεται μέσω τοπικής εφαρμογής αντιμυκητιασικής κρέμας στον κόλπο, εφαρμογής κολπικών υπόθετων ή λήψης χαπιών, αναλόγως των ιατρικών ενδείξεων. - Τριχομονάδωση
Η θεραπεία της τριχομονάδωσης περιλαμβάνει συνήθως τη λήψη αντιβιοτικού, αναλόγως των ιατρικών ενδείξεων. - Κολπική ατροφία
Τα συμπτώματα της κολπικής ατροφίας αντιμετωπίζονται συνήθως μέσω της χρήσης ειδικών κολπικών κρεμών, αναλόγως των ιατρικών ενδείξεων. - Μη λοιμώδης κολπίτιδα
Αφού εντοπιστεί το προϊόν που έχει προκαλέσει τον ερεθισμό στην περίπτωση της μη λοιμώδους κολπίτιδας, πρέπει να σταματήσει η χρήση του για να απομακρυνθούν τα συμπτώματα.
Απορίες που μπορεί να προκύψουν για την κολπίτιδα
Μπορεί η κολπίτιδα να υποχωρήσει από μόνη της χωρίς θεραπεία;
Κολπίτιδα θεραπεία χωρίς φάρμακα
Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως η ήπια λοίμωξη από μύκητα ή η βακτηριακή λοίμωξη, τα συμπτώματα μπορεί να υποχωρήσουν από μόνα τους μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, δεν είναι καλό κάποιος να περιμένει μέχρι να συμβεί κάτι τέτοιο, γιατί κάποια είδη κολπίτιδας μπορεί να έχουν επιπλοκές, εάν δεν θεραπευτούν έγκαιρα.
Μια βακτηριακή κολπίτιδα, για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη ή να αυξήσει τον κίνδυνο για σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, ενώ ορισμένα μικρόβια μπορεί μακροπρόθεσμα να προκαλέσουν υπογονιμότητα εάν μείνουν χωρίς θεραπεία.
Μπορεί η κολπίτιδα να αυξήσει τον κίνδυνο άλλων προβλημάτων υγείας;
Μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών, υπογονιμότητας, καθώς και τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού στις έγκυες γυναίκες.
Χρειάζεται να λάβει θεραπεία και ο σύντροφος?
Ο γυναικολόγος με βάση τη διάγνωση και την αιτιολογία, θα καθοδηγήσει για το εάν χρειάζεται να λάβει θεραπεία και ο σύντροφος.
Συνοψίζοντας, η κολπίτιδα μπορεί να επηρεάσει γυναίκες όλων των ηλικιών και να προκαλέσει ενοχλητικά συμπτώματα. Υπάρχουν διάφορα είδη κολπίτιδας καθένα από τα οποία παρουσιάζει ελαφρώς διαφορετικά συμπτώματα. Ένας γυναικολόγος μπορεί να προτείνει διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης της κολπίτιδας ανάλογα με το τι την έχει προκαλέσει. Γι’ αυτό η σωστή διάγνωσή της είναι πολύ σημαντική.