Υπερμετρωπία: Τι είναι, συμπτώματα και laser θεραπεία
Η όραση είναι μια από τις πιο σημαντικές αισθήσεις του ανθρώπου, με αποτέλεσμα η διατήρηση της καλής υγείας των ματιών να είναι εξαιρετικά σημαντική. Οι διαθλαστικές ανωμαλίες του ματιού αποτελούν μια κατηγορία προβλημάτων που επηρεάζουν την όραση. Μερικές από αυτές είναι η μυωπία, ο αστιγματισμός, η πρεσβυωπία και η υπερμετρωπία.
Τι είναι η υπερμετρωπία;
Η υπερμετρωπία είναι αποτέλεσμα της μη σωστής εστίασης των ακτίνων του φωτός διαμέσου του κερατοειδή χιτώνα και του φακού του ματιού. Αυτό συμβαίνει είτε λόγω του ότι κερατοειδής χιτώνας του ματιού είναι πιο επίπεδος από όσο πρέπει, είτε λόγω του πιο μικρού μεγέθους του προσθοπίσθιου άξονα του ματιού. Φυσιολογικά από τη γέννηση, ο ανθρώπινος οφθαλμός εμφανίζει κάποιου βαθμού υπερμετρωπία, η οποία με την ανάπτυξη παρουσιάζει τάση μείωσης.
Στην υπερμετρωπία επηρεάζεται η εστίαση σε αντικείμενα που βρίσκονται και σε μακρινή και σε κοντινή απόσταση, κυρίως όμως επηρεάζεται η κοντινή όραση. Αναλόγως της σοβαρότητας της υπερμετρωπίας στην παιδική ηλικία και την πρώιμη ενήλικη ζωή υπάρχει η δυνατότητα ικανοποιητικής όρασης με την ενεργοποίηση του μηχανισμού της προσαρμογής. Ωστόσο, όταν η υπερμετρωπία είναι σοβαρή, η όραση επηρεάζεται και σε αυτές τις ηλικίες.
Η υπερμετρωπία μετριέται σε διοπτρίες (Dh dpt) και πάντα εκφράζεται με θετικό πρόσημο (πχ. +3,00 διοπτρίες), που αφορά στη χρήση θετικών διορθωτικών φακών.
Ποια είναι τα συμπτώματα της υπερμετρωπίας;
Τα συμπτώματα της υπερμετρωπίας μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία και τη σοβαρότητα της διαθλαστικής ανωμαλίας. Συγκεκριμένα, όταν η υπερμετρωπία είναι ήπια σε άτομα μικρής ηλικίας, αυτή μπορεί να διορθωθεί εύκολα και να μην προκαλέσει συμπτώματα. Ωστόσο, εάν η υπερμετρωπία είναι πιο σοβαρή τότε μπορεί να εμφανιστούν τα εξής:
- Δυσκολία εστίασης σε αντικείμενα που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση (επιπρόσθετα της δυσκολίας λόγω της πρεσβυωπίας για τα άτομα >40 ετών) ή/και σε μακρινή απόσταση
- Πονοκέφαλος
- Θολή όραση
- Καταπόνηση των ματιών
- Στραβισμός
- Δυσκολία στο διάβασμα
Ποια είναι τα αίτια της υπερμετρωπίας;
Σε ένα μάτι δίχως διαθλαστικές ανωμαλίες, καθώς το φως εισέρχεται σε αυτό, διαθλάται από τον κερατοειδή χιτώνα και το φακό του ματιού, με αποτέλεσμα να σχηματίζεται μια εστιασμένη εικόνα στον αμφιβληστροειδή, που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού. Ο αμφιβληστροειδής, στη συνέχεια, στέλνει μηνύματα στον εγκέφαλο, τα οποία μεταφράζονται σε εικόνες. Όταν κάποιος έχει υπερμετρωπία όμως, το φως δεν εστιάζεται στον αμφιβληστροειδή του ματιού, αλλά πίσω από αυτόν, με αποτέλεσμα η εικόνα που σχηματίζεται να είναι θολή.
Το πρόβλημα αυτό στη διάθλαση του φωτός μπορεί να οφείλεται στα εξής:
- Μειωμένη καμπυλότητα του κερατοειδή χιτώνα ή του φακού του ματιού
- Πιο μικρός βολβός του ματιού(μικρότερος προσθοπίσθιος άξονας)
- Αφακία ή αλλιώς απουσία του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού, με αποτέλεσμα να μην γίνεται εστίαση του φωτός
- Μετατόπιση του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού προς τα πίσω
Πώς γίνεται η διάγνωση της υπερμετρωπίας;
Για τη διάγνωση της υπερμετρωπίας χρειάζεται μόνο μια βασική οφθαλμολογική εξέταση, η οποία περιλαμβάνει:
- Αναγνώριση της διαθλαστικής ανωμαλίας και μέτρηση της οπτικής οξύτητας (εξέταση στον πίνακα snellen, κ.α)
- Μελέτη του τρόπου με τον οποίο αντανακλάται το φως στον αμφιβληστροειδή μέσω χρήσης σκιασκοπίου (κυρίως σε παιδιά)
- Χρήση κυκλοπληγικών κολλυρίων για την καταστολή της προσαρμογής ιδίως σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες
- Αξιολόγηση της σοβαρότητας της υπερμετρωπίας και καθορισμός των βαθμών διόρθωσής της
Με βάση τη σοβαρότητά της, η υπερμετρωπία μπορεί να ταξινομηθεί ως:
- Ήπια: έως +2,00 διοπτρίες
- Μέτρια: από +2,25 έως +5,00 διοπτρίες
- Σοβαρή: πάνω από +5,00 διοπτρίες
Ποια είναι η αντιμετώπιση της υπερμετρωπίας;
Για την αντιμετώπιση της υπερμετρωπίας, ένας οφθαλμίατρος μπορεί να συστήσει τις εξής μεθόδους βελτίωσης της όρασης:
- Γυαλιά οράσεως
Τα γυαλιά οράσεως είναι ο πιο απλός τρόπος αντιμετώπισης της θολής όρασης που οφείλεται στην υπερμετρωπία. Στα γυαλιά οράσεως χρησιμοποιούνται θετικοί φακοί που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο το φως εστιάζει στον αμφιβληστροειδή, βελτιώνοντας έτσι την όραση.
- Φακοί επαφής
Οι φακοί επαφής λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο με τα γυαλιά οράσεως, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο το φως διαθλάται. Η μόνη διαφορά είναι πως οι φακοί επαφής έρχονται σε απευθείας επαφή με το βολβό του ματιού.
Παρόλο που οι φακοί επαφής αποτελούν μια εύκολη λύση για την αντιμετώπιση της υπερμετρωπίας, μπορεί να μην είναι κατάλληλοι για όλους, όπως για παράδειγμα για άτομα που έχουν ξηροφθαλμία ή αλλεργίες.
- Διαθλαστική χειρουργική
Η διαθλαστική χειρουργική επέμβαση με λέιζερ, είναι μια μέθοδος που βασίζεται στην αλλαγή του σχήματος του κερατοειδούς σε άτομα με υπερμετρωπία, για να μπορέσει να διαθλάται σωστά το φως. Τα πιο συνηθισμένα είδη διαθλαστικής χειρουργικής είναι η ενδοστρωματική κερατοσμίλευση με λέιζερ (LASIK) και η φωτοδιαθλαστική κερατεκτομή (PRK).
Τι επιπλοκές μπορεί να έχει η υπερμετρωπία;
Η υπερμετρωπία μπορεί να προκαλέσει ορισμένα προβλήματα, κυρίως στα παιδιά, όπως:
- Αμβλυωπία ή αλλιώς τεμπέλικο μάτι
- Στραβισμός
- Μαθησιακές δυσκολίες
καθώς και στους ενήλικες:
- Ανεξήγητες, έντονες κεφαλαλγίες που περιορίζουν την λειτουργικότητα του υπερμετρωπικού ασθενούς στη καθημερινότητα
- Αυξημένη πιθανότητα για γλαύκωμα κλειστής γωνίας
Ποια άτομα παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης υπερμετρωπίας;
Η υπερμετρωπία είναι γνώρισμα των παιδικών οφθαλμών σε άλλοτε άλλο βαθμό, που μειώνεται καθώς οδεύουν προς την εφηβεία όπου μπορεί να μηδενιστεί, να μεταπέσει σε μυωπία ή να παραμείνει κάποιου βαθμού υπερμετρωπία, με αποτέλεσμα τουλάχιστον το 50% των ανθρώπων ηλικίας άνω των 65 ετών να έχουν κάποιο βαθμό υπερμετρωπίας.
Τέλος, όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό υπερμετρωπίας, τότε οι πιθανότητες εμφάνισης αυτής της διαθλαστικής ανωμαλίας είναι ακόμη μεγαλύτερες.
Μπορεί να προληφθεί η υπερμετρωπία;
Παρόλο που δεν υπάρχει κάποιος τρόπος πρόληψης της υπερμετρωπίας, μερικά πράγματα που βοηθούν στη διατήρηση της καλής υγείας των ματιών είναι τα εξής:
- Υγιεινή διατροφή πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα, φρούτα και λαχανικά
- Χρήση γυαλιών ηλίου
- Τακτικά διαλείμματα κατά τη χρήση του υπολογιστή ή του διαβάσματος για μεγάλο χρονικό διάστημα
- Τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις
Η υπερμετρωπία είναι μια μορφή διαθλαστικής ανωμαλίας, που επηρεάζει την όραση. Ανάλογα με την ηλικία και τη σοβαρότητα της μπορεί να εκδηλωθεί ως δυσκολία στην κοντινή ή/και στην μακρινή όραση. Στα παιδιά πρέπει να ελέγχεται καθώς αποτελεί μια από τις συχνότερες αιτίες αμβλυωπίας (τεμπέλικο μάτι).
Ο πιο κοινός τρόπος αντιμετώπισης της θολής όρασης λόγω υπερμετρωπίας είναι τα γυαλιά οράσεως και οι φακοί επαφής. Η διαθλαστική χειρουργική είναι ο μόνος τρόπος μόνιμης διόρθωσης της διαθλαστικής ανωμαλίας.
- https://www.webmd.com/eye-health/farsightedness
- https://www.aimu.us/2017/12/05/hypermetropia-symptoms-causes-diagnosis-management-and-complications/