Χαλάζιο στο μάτι: Τι είναι, αίτια και θεραπεία
Οι μεϊβομιανοί αδένες, ή αλλιώς αδένες του Meibom, βρίσκονται πίσω από τις βλεφαρίδες και παράγουν φυσιολογικά μια λιπαρή ουσία, η οποία εξασφαλίζει τη διατήρηση της υγρασίας από τα δάκρυα στα μάτια, στο σημείο που αυτά έρχονται σε επαφή με τα βλέφαρα όταν ανοιγοκλείνουν. Εάν οι μεϊβομιανοί αδένες μπλοκαριστούν, τότε μπορεί να εμφανιστεί χαλάζιο στο μάτι ή κριθή (κριθαράκι).
Τι είναι το χαλάζιο στο μάτι;
Το χαλάζιο στο μάτι είναι ένα μικρό κόκκινο οίδημα ή εξόγκωμα, που συνήθως εντοπίζεται στο άνω βλέφαρο εξαιτίας ενός φραγμένου μεϊβομιανού αδένα. Μπορεί να εμφανιστεί και στα δύο μάτια ταυτόχρονα, ενώ συχνά επανεμφανίζεται και αφού έχει θεραπευτεί.
Όταν πρωτοεμφανίζεται το χαλάζιο στο μάτι προκαλεί συνήθως πόνο, αλλά μετά από λίγο αυτός υποχωρεί. Αν και είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί στο άνω βλέφαρο, λόγω της ύπαρξης περισσότερων αδένων, μπορεί να σχηματιστεί και στο κάτω βλέφαρο.
Οι μεϊβομιανοί αδένες βρίσκονται στα άνω και κάτω βλέφαρα και είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή μιας λιπαρής ουσίας, η οποία αναμειγνύεται με τα δάκρυα για να διατηρήσει την απαραίτητη υγρασία στα μάτια, που τα προστατεύει. Όταν αυτή η λιπαρή ουσία από τους μεϊβομιανούς αδένες γίνεται πολύ παχύρρευστη, οι αδένες μπλοκάρονται λόγω φλεγμονής και εμφανίζεται το χαλάζιο.
Μερικές ακόμη καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν εμφάνιση χαλάζιου στο μάτι, εκτός από την απόφραξη του μεϊβομιανού αδένα, είναι οι εξής:
- Ροδόχρους ακμή
- Χρόνια βλεφαρίτιδα
- Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα
- Φυματίωση
Σε σπάνιες περιπτώσεις, η εμφάνιση χαλάζιου στο μάτι μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιας ιογενούς λοίμωξης.
Τι είναι η κρίθη;
Η κρίθη, ή αλλιώς γνωστή ως κριθαράκι στην καθομιλουμένη, είναι ένα μικρό εξόγκωμα που εμφανίζεται στη γραμμή των άνω ή κάτω βλεφάρων και μπορεί να μοιάζει με σπυράκι (σπυρί στο μάτι, σπιθουράκι στο μάτι, γρομπαλάκι στο πάνω βλέφαρο). Προκαλείται συνήθως λόγω βακτηριακής μόλυνσης στους μεϊβομιανούς αδένες, που προκαλεί φλεγμονή.
Στα μάτια, όπως και σε όλο το ανθρώπινο σώμα, υπάρχουν δισεκατομμύρια ευεργετικά βακτήρια, τα οποία κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να αρχίσουν να αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα και να προσβάλουν τους μεϊβομιανούς αδένες, οδηγώντας στην εμφάνιση κρίθης.
Υπάρχουν δύο είδη κρίθης: αυτή που αναπτύσσεται στο εξωτερικό μέρος του βλεφάρου και αυτή που αναπτύσσεται στο εσωτερικό του βλεφάρου. Η εξωτερική κρίθη είναι η πιο συχνά εμφανιζόμενη και είναι ορατή πάνω στο βλέφαρο, ενώ η εσωτερική κρίθη συνήθως δεν είναι πλήρως ορατή γιατί αναπτύσσεται εσωτερικά στο βλέφαρο.
Συνήθως το εξόγκωμα που προκαλεί η κρίθη είναι επώδυνο και διαρκεί για αρκετές ημέρες πριν σκάσει και επουλωθεί από μόνο του.
Παρόλο που η κρίθη δεν θεωρείται μεταδοτική, μπορεί σε σπάνιες περιπτώσεις τα βακτήρια που την προκάλεσαν να εξαπλωθούν εάν κάποιος αγγίξει το σημείο αυτό και δεν πλύνει εν συνεχεία τα χέρια του.
Ποιες οι διαφορές ανάμεσα στο χαλάζιο στο μάτι και την κρίθη;
Το χαλάζιο στο μάτι και η κρίθη είναι διαφορετικά μεταξύ τους, αλλά το χαλάζιο μπορεί να εμφανιστεί μετά από μια κρίθη, εάν η μόλυνση υποχωρήσει, αλλά παραμείνει υλικό που φράζει τους αδένες των βλεφάρων.
Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ του χαλάζιου και της κρίθης είναι πως η κρίθη προκαλείται από μια βακτηριακή λοίμωξη, η οποία προκαλεί πρήξιμο στους αδένες των βλεφάρων, ενώ το χαλάζιο δεν οφείλεται σε λοίμωξη από κάποιο μικρόβιο.
Επιπλέον, το εξόγκωμα της κρίθης είναι συνήθως επώδυνο και εντοπίζεται στην άκρη των βλεφάρων, ενώ το χαλάζιο δεν είναι επώδυνο και εμφανίζεται πιο πίσω στο βλέφαρο ή μπορεί να προκαλέσει πρήξιμο σε όλη την έκταση του βλεφάρου.
Τέλος, η κρίθη συνήθως υποχωρεί πιο γρήγορα σε σχέση με το χαλάζιο. Συγκεκριμένα, η κρίθη συνήθως υποχωρεί σε 1 με 2 εβδομάδες, ενώ το χαλάζιο μπορεί να χρειαστεί εβδομάδες για να αναπτυχθεί πλήρως και ανάλογα με τη μέθοδο θεραπείας, να χρειαστεί περισσότερο από ένα μήνα για να εξαφανιστεί.
Σε ποιες ηλικιακές ομάδες εμφανίζεται το χαλάζιο στο μάτι;
Το χαλάζιο στο μάτι εμφανίζεται πιο συχνά σε ενήλικες ηλικίας 30 έως 50 ετών και πιο σπάνια στα παιδιά, καθώς η λιπαρή ουσία που παράγουν οι μεϊβομιανοί αδένες ενός ενήλικα είναι πιο παχύρρευστη από αυτή ενός παιδιού, με αποτέλεσμα αυτοί να φράζονται πιο εύκολα.
Ποια είναι τα συμπτώματα του χαλάζιου στο μάτι και ποια της κρίθης;
Όταν κάποιος έχει χαλάζιο στο μάτι μπορεί να παρατηρήσει τα εξής συμπτώματα:
- Κόκκινο, πρησμένο εξόγκωμα στο βλέφαρο, που στην αρχή μπορεί να είναι επώδυνο, αλλά μετά από μερικές ημέρες ο πόνος συνήθως υποχωρεί
- Θολή όραση, σε περίπτωση που το μέγεθος του χαλάζιου είναι μεγάλο και πιέζει το βολβό του ματιού
- Ήπιος ερεθισμός των ματιών
- Υγρά μάτια
Τα συμπτώματα της κρίθης περιλαμβάνουν τα εξής:
- Επώδυνο κόκκινο εξόγκωμα στην άκρη του βλεφάρου, κοντά στις βλεφαρίδες
- Πρήξιμο που βλεφάρου
- Κρούστα στο βλέφαρο και τις βλεφαρίδες
- Ευαισθησία στο φως
- Δακρύρροια
- Αίσθηση πως υπάρχει κάποιο ξένο αντικείμενο στο μάτι
Ποια είναι η θεραπεία του χαλάζιου στο μάτι; Πώς φεύγει το χαλάζιο στο μάτι;
Χαλάζιο αντιμετώπιση
Συνήθως, ένα χαλάζιο στο μάτι (κριθαράκι στο μάτι) αρχίζει να μειώνεται σε μέγεθος με την πάροδο του χρόνου και υποχωρεί από μόνο του μέσα σε ένα μήνα ή λιγότερο, χωρίς θεραπεία.
Χαλάζιο στο μάτι φυσική αντιμετώπιση:
Σε περίπτωση που το χαλάζιο είναι μεγαλύτερο σε μέγεθος, τότε μερικά πράγματα που μπορεί κάποιος να κάνει στο σπίτι για να επιταχύνει τη διαδικασία επούλωσης είναι τα εξής:
- Εφαρμογή ζεστής κομπρέσας στο προσβεβλημένο μάτι για 15 λεπτά, τουλάχιστον 3 φορές την ημέρα για να διευκολυνθεί το άνοιγμα του μπλοκαρισμένου αδένα των βλεφάρων
- Απαλό μασάζ (ελαφριά πίεση) στο βλέφαρο για λίγα λεπτά, μερικές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας
- Αποφυγή χρήσης καλλυντικών στην περιοχή των ματιών που υπάρχει το χαλάζιο
- Αποφυγή αγγίγματος των ματιών και διατήρηση της περιοχής καθαρής
Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ασκηθεί πίεση στο χαλάζιο στο μάτι, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα.
Χαλάζιο στο μάτι αντιμετώπιση:
Εάν καμία από τις παραπάνω μεθόδους θεραπείας στο σπίτι δεν βοηθήσει και το χαλάζιο επιμένει, χωρίς να υπάρχει κάποια ορατή αλλαγή στο μέγεθός του, τότε μπορεί να χρειαστεί η συμβουλή του γιατρού για άλλες επιλογές θεραπείας.
Αυτές μπορεί να είναι οι εξής:
- Συνταγογράφηση αντιβιοτικών
- Ένεση κορτικοστεροειδών για μείωση του πρηξίματος και της φλεγμονής
- Χειρουργική επέμβαση, κατά την οποία δημιουργείται μια μικρή τομή στο εσωτερικό του βλεφάρου για τον καθαρισμό του περιεχομένου του χαλάζιου στο μάτι
Σε σπάνιες περιπτώσεις, μετά την επούλωσή του, το χαλάζιο στο μάτι μπορεί να προκαλέσει απώλεια μερικών βλεφαρίδων ή να αφήσει μια μικρή ουλή στο σημείο όπου βρισκόταν πάνω στο βλέφαρο.
Πώς μπορεί να προληφθεί η επανεμφάνιση χαλάζιου;
Δεν υπάρχει κάποια σίγουρη μέθοδος πρόληψης της επανεμφάνισης χαλάζιου στο μάτι, αλλά η διατήρηση μιας καλής υγιεινής είναι εξαιρετικά σημαντική. Συγκεκριμένα, οι παρακάτω συνήθειες μπορούν να μειώσουν τις πιθανότητες επανεμφάνισης χαλαζιού:
- Συχνό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών πριν το άγγιγμα των ματιών
- Σωστή φροντίδα των φακών επαφής (καθημερινός καθαρισμός με το ειδικό διάλυμα, πλύσιμο των χεριών πριν την εφαρμογή τους και απόρριψή τους μετά την ημερομηνία λήξης)
- Καθημερινό πλύσιμο του προσώπου για αφαίρεση βρομιάς και μακιγιάζ πριν τον ύπνο
- Καθαρισμός των βλεφαρίδων με ειδικό προϊόν ή βρεφικό σαμπουάν εάν κάποιος έχει αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης βλεφαρίτιδας
- Αποφυγή κοινής χρήσης καλλυντικών ή χρήσης καλλυντικών που έχουν λήξει στα μάτια
Εάν το χαλάζιο στο μάτι επανεμφανιστεί μετά από μικρό χρονικό διάστημα, ο οφθαλμίατρος μπορεί να πραγματοποιήσει περαιτέρω εξετάσεις για να αποκλείσει άλλα οφθαλμικά προβλήματα που θα μπορούσαν να ευθύνονται για αυτό, όπως η βλεφαρίτιδα και η δυσλειτουργία των μεϊβομιανών αδένων.
Το χαλάζιο και η κρίθη (κριθαράκι) πολλές φορές συγχέονται μεταξύ τους. Η αιτία πρόκλησής τους όμως είναι διαφορετική! Το χαλάζιο προκαλείται από απόφραξη και φλεγμονή συγκεκριμένων αδένων του ματιού, ενώ η κρίθη αποτελεί οξεία μόλυνση του θύλακα της βλεφαρίδας. Εάν εμφανίσετε κάποιο από τα συμπτώματα χαλάζιου ή κρίθης επικοινωνήστε άμεσα με έναν οφθαλμίατρο για την αξιολόγηση της κατάστασής σας.