Σφράγισμα δοντιού: Πότε χρειάζεται να επισκεφθείτε τον οδοντίατρο;
Σφράγισμα δοντιού ονομάζεται η θεραπευτική διαδικασία στην οποία στρέφεται ο οδοντίατρος για να γεμίσει, με ένα ειδικό υλικό πλήρωσης, ένα ράγισμα ή μια τρύπα που έχει δημιουργηθεί στο δόντι λόγω μη έγκαιρης αντιμετώπισης της τερηδόνας ή άλλων οδοντικών προβλημάτων (φθορών και σπασιμάτων). Τα τρυπήματα των δοντιών μεγαλώνουν γρήγορα, οπότε το άμεσο σφράγισμά τους, θεωρείται σημαντικό για την αποτροπή πιο σοβαρών οδοντικών προβλημάτων, όπως η μόλυνση, που απαιτούν εξαγωγή ή απονεύρωση του δοντιού.
Τι είναι το σφράγισμα δοντιού;
Το σφράγισμα του δοντιού είναι μια διαδικασία που πραγματοποιείται για την επιδιόρθωση ενός τρυπημένου, ραγισμένου ή φθαρμένου από κακή χρήση δοντιού, για να αποκατασταθεί το σχήμα και η σταθερότητά του, για ευκολότερη μάσηση και για αποτροπή περαιτέρω βλάβης.
Κατά τη διάρκεια του σφραγίσματος, ο οδοντίατρος χρησιμοποιεί ειδικά υλικά πλήρωσης, όπως η ρητίνη και η πορσελάνη, για να γεμίσει την τρύπα ή το ράγισμα που δημιουργήθηκε στο δόντι, αφού πρώτα το καθαρίσει με ειδικά εργαλεία και το αποστειρώσει με αντιβακτηριακά διαλύματα.
Πότε χρειάζεται σφράγισμα δοντιού;
Όταν τα βακτήρια της στοματικής κοιλότητας έρχονται σε επαφή με τα σάκχαρα και το άμυλο των τροφών, παράγεται μια ουσία που ονομάζεται οξύ, το οποίο επηρεάζει αρνητικά το σμάλτο του δοντιού (επιφάνεια του δοντιού), μειώνοντας τα μεταλλικά του στοιχεία. Όταν η επίδραση του οξέος στο σμάλτο του δοντιού είναι επαναλαμβανόμενη, το δόντι συνεχίζει να χάνει μεταλλικά στοιχεία και δημιουργείται μια λευκή κηλίδα στην επιφάνειά του (τερηδόνα), ως ένα πρώιμο σημάδι φθοράς.
Σε αυτό το στάδιο, η τερηδόνα μπορεί να αντιμετωπιστεί και το σμάλτο να επιδιορθωθεί με την εφαρμογή φθορίου στο δόντι από τον οδοντίατρο ή με τη χρήση οδοντόκρεμας που περιέχει φθόριο. Σε πιο προχωρημένο στάδιο όμως, η τερηδόνα είναι μη αναστρέψιμη, το σμάλτο αποδυναμώνεται εντελώς και δημιουργείται μια τρύπα στο δόντι. Σε αυτό το σημείο είναι που χρειάζεται ο καθαρισμός του δοντιού και το σφράγισμά του από τον οδοντίατρο.
Τα σημάδια που δείχνουν ότι ένα δόντι θέλει σφράγισμα είναι τα ακόλουθα:
- Τρύπα στο δόντι (με ή χωρίς πόνο)
- Ήπιος πόνος στο δόντι για μεγάλο χρονικό διάστημα
- Ξαφνικός πόνος κατά τη μάσηση
- Ευαισθησία σε κρύα και ζεστά ροφήματα ή φαγητά
- Εισχώρηση τροφών στο δόντι (με ή χωρίς πόνο)
- Ευαισθησία σε γλυκά τρόφιμα ή ροφήματα
Ένα δόντι που έχει αλλοιωθεί, εξαιτίας της δράσης των μικροβίων και δεν σφραγίζεται εγκαίρως, μπορεί να μολυνθεί και αργότερα να κριθεί αναγκαία η απονεύρωση ή η εξαγωγή του.
Ποια τα διαφορετικά είδη σφραγισμάτων;
Υπάρχουν διάφορα είδη σφραγισμάτων (υλικών οδοντικής πλήρωσης), που επιλέγονται ανάλογα με την τοποθεσία του δοντιού, το πώς συγκλίνουν τα δόντια μεταξύ τους, την έκταση του προβλήματος και την προτίμηση του ασθενή. Κάθε υλικό έχει τα δικά του μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα, τα οποία ο γιατρός εξηγεί στον ασθενή και μαζί αποφασίζουν το υλικό που θα χρησιμοποιήσουν.
Τα πιο κοινά είδη οδοντικών σφραγισμάτων (υλικών πλήρωσης) είναι τα ακόλουθα:
- Σύνθετη ρητίνη
Η σύνθετη ρητίνη είναι ένα μείγμα κονιοποιημένου γυαλιού και πλαστικής ρητίνης, που έχει λευκό χρώμα και χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση χαλασμένων ή σπασμένων δοντιών και ως καλλυντική οδοντιατρική θεραπεία. Σε γενικές γραμμές πρόκειται για ένα σχετικά ανθεκτικό και αισθητικά καλό υλικό πλήρωσης, εξαιτίας του λευκού χρώματός του, το οποίο απελευθερώνει μικρές ποσότητες φθορίου, μειώνοντας τον κίνδυνο επιδείνωσης της τερηδόνας.
- Ασημένιο αμάλγαμα
Το αμάλγαμα είναι ένα υλικό πλήρωσης που έχει ασημένιο χρώμα και αποτελείται από υδράργυρο, ασήμι, χαλκό, κασσίτερο και ψευδάργυρο. Χρησιμοποιείται για τα οδοντικά σφραγίσματα εδώ και περίπου 150 χρόνια. Παλαιότερα χρησιμοποιείτο σχεδόν κατά κανόνα για τα οδοντικά σφραγίσματα, αλλά σήμερα χρησιμοποιείται λιγότερο συχνά. Το αμάλγαμα είναι ένα από τα πιο ανθεκτικά υλικά σφραγίσματος, που διαρκεί για περισσότερα χρόνια (10 - 15 χρόνια) συγκριτικά με τα υπόλοιπα υλικά πλήρωσης. Σημειώνεται ωστόσο, ότι με την πάροδο του χρόνου το χρώμα του τείνει να γίνεται πιο σκούρο, γι΄αυτό και πολλοί οδοντίατροι τείνουν να μην το χρησιμοποιούν πλέον καθόλου.
- Υαλοϊονομερές τσιμέντο
Το υαλοϊονομερές τσιμέντο (GIC) είναι ένα λευκό οδοντικό υλικό πλήρωσης, το οποίο ωστόσο δεν είναι τόσο ανθεκτικό, όσο η σύνθετη ρητίνη. Όπως η σύνθετη ρητίνη, έτσι και το υαλοιονομερές τσιμέντο απελευθερώνει μικρές ποσότητες φθορίου για προστασία από την τερηδόνα. Το υαλοιονομερές τσιμέντο χρησιμοποιείται σε προσωρινά σφραγίσματα και για την κάλυψη μικρών οδοντικών ραγισμάτων.
- Ιοντομερές σφράγισμα ρητίνης
Το ιοντομερές σφράγισμα ρητίνης είναι ένα μείγμα από γυαλί, πολυμερή ρητίνη και οργανικό οξύ, το οποίο έχει το χρώμα του δοντιού και χρησιμοποιείται στα μόνιμα σφραγίσματα.
- Κράμα νικελίου
Τα κράματα νικελίου είναι ένα μείγμα νικελίου και χρωμίου, με ασημί χρώμα. Χρησιμοποιούνται για μόνιμα σφραγίσματα και ως υλικό στερέωσης της οδοντικής στεφάνης.
- Σφραγίσματα χρυσού και πορσελάνης
Τα σφραγίσματα χρυσού δημιουργούνται από ένα μείγμα χρυσού, χαλκού και άλλων μετάλλων. Τα σφραγίσματα πορσελάνης είναι πορσελάνινα. Τόσο τα σφραγίσματα από πορσελάνη, όσο και τα σφραγίσματα χρυσού, δημιουργούνται σε οδοντιατρικά εργαστήρια και ακολούθως τοποθετούνται και εφαρμόζονται στο τρυπημένο δόντι. Αυτοί οι τύποι σφραγισμάτων ονομάζονται "ένθετα" και χαρακτηρίζονται για την ανθεκτικότητά τους. Η διάρκεια ζωής τους μπορεί να φτάσει έως και τα 30 χρόνια. Ωστόσο, εξαιτίας του αυξημένου τους κόστους και της ευαισθησίας που προκαλούν στα δόντια, δεν χρησιμοποιούνται πολύ συχνά.
- Προσωρινά σφραγίσματα
Εκτός από τα μόνιμα σφραγίσματα, στα οποία χρησιμοποιούνται τα περισσότερα από τα πιο πάνω υλικά πλήρωσης, υπάρχουν και τα προσωρινά σφραγίσματα, στα οποία χρησιμοποιούνται υλικά πλήρωσης που δεν είναι τόσο ανθεκτικά και ακριβά, όπως το υαλοϊονομερές τσιμέντο. Τα προσωρινά σφραγίσματα επιλέγονται σε περιπτώσεις όπου το δόντι πρέπει να ανοιχτεί αρκετές φορές σε μικρό χρονικό διάστημα για συνέχιση της θεραπείας, μέχρι την ολοκλήρωσή της και την τοποθέτηση μόνιμου σφραγίσματος.
Ποια είναι η διαδικασία εφαρμογής σφραγίσματος;
Υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα που ακολουθεί ο οδοντίατρος για να σφραγίσει ένα δόντι. Αρχικά, μουδιάζει την περιοχή γύρω από το δόντι που πρόκειται να σφραγίσει, χορηγώντας τοπικό αναισθητικό σε ενέσιμη μορφή. Ακολούθως, χρησιμοποιώντας ένα ειδικό εργαλείο που μοιάζει με τρυπάνι, αφαιρεί το μέρος του δοντιού που είναι χαλασμένο και με άλλα ειδικά εργαλεία αφαιρεί την τερηδόνα. Αφού αφαιρέσει πλήρως την τερηδόνα, προετοιμάζει το δόντι για το γέμισμά του, καθαρίζοντας το από βακτήρια και υπολείμματα και αποστειρώνοντάς το με νερό και ειδικά αντιβακτηριακά διαλύματα.
Μετά τον καθαρισμό, ο οδοντίατρος αρχίζει να τοποθετεί στο εσωτερικό του δοντιού αρκετές στρώσεις από το υλικό πλήρωσης, τις οποίες σκληραίνει ξεχωριστά αμέσως μετά την τοποθέτησή τους, χρησιμοποιώντας μια συσκευή που εκπέμπει φως. Αφού τοποθετηθούν όλες οι στρώσεις του υλικού πλήρωσης και το τελικό σφράγισμα στην κορυφή του δοντιού, ο γιατρός γυαλίζει το δόντι, τελειοποιώντας την όψη του.
Πονάει η διαδικασία εφαρμογής σφραγίσματος;
Η διαδικασία του σφραγίσματος, χωρίς τη χρήση τοπικού αναισθητικού στην περιοχή του δοντιού που έχει πρόβλημα, μπορεί να είναι επώδυνη, ειδικά αν πρόκειται για εκτεταμένο τρύπημα που πλησιάζει κοντά στη ρίζα του δοντιού. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, λόγω της χρήσης τοπικού αναισθητικού, ο ασθενής δεν νιώθει καθόλου πόνο.
Ο πόνος ωστόσο, τείνει να εμφανίζεται μετά την ολοκλήρωση του σφραγίσματος. Συγκεκριμένα, οι ασθενείς εμφανίζουν πόνο κατά τη μάσηση και ευαισθησία σε ζεστές και κρύες θερμοκρασίες, στον αέρα και σε γλυκά τρόφιμα. Αυτή η ευαισθησία είναι φυσιολογική και αντιμετωπίζεται με μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα, αλλά πρέπει να υποχωρήσει εντός μερικών εβδομάδων. Σε περίπτωση που επιμένει ή παρουσιάσει επιδείνωση, ο ασθενής θα πρέπει να μιλήσει με τον οδοντίατρό του για έλεγχο του σφραγίσματος.
Κάθε πότε πρέπει να γίνεται αντικατάσταση σφραγίσματος;
Τα σφραγίσματα δεν διαρκούν για πάντα, αλλά σε γενικές γραμμές ένα ανθεκτικό και καλά διατηρημένο σφράγισμα μπορεί να διαρκέσει έως και 10 - 15 χρόνια.
Εξαιτίας της πίεσης που ασκείται στο σφραγισμένο δόντι κατά τη μάσηση, το σφράγισμα μπορεί να διαχωριστεί με την πάροδο του χρόνου από το υπόλοιπο δόντι, δημιουργώντας μια ρωγμή, στην οποία συσσωρεύονται τροφές και βακτήρια, που με τη σειρά τους προκαλούν φθορά του σφραγίσματος, αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης. Οι συχνές επισκέψεις στον οδοντίατρο για έλεγχο των σφραγισμάτων, είναι πολύ σημαντικές για τη διατήρησή τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αν νιώθετε ενόχληση ή πόνο στο σφραγισμένο δόντι ή ότι η επιφάνειά του είναι αιχμηρή, κλείστε άμεσα ραντεβού στον οδοντίατρό σας, ο οποίος θα προβεί σε ακτινογραφία για να ελέγξει το κατά πόσο το σφράγισμα χρειάζεται ή όχι αντικατάσταση.
Ένας ακόμη παράγοντας που παίζει καθοριστικό ρόλο στο πόσο θα διαρκέσει ένα σφράγισμα, είναι η στοματική υγιεινή και φροντίδα των δοντιών.
Φροντίστε να πλένετε τα δόντια σας με οδοντόκρεμες που περιέχουν φθόριο δύο φορές την ημέρα και να επισκέπτεστε τον οδοντίατρό σας δύο φορές τον χρόνο για καθαρισμό. Συνιστάται, επίσης, η χρήση οδοντικού νήματος μια φορά την ημέρα.
Πόσο κοστίζει ένα σφράγισμα;
Το κόστος ενός σφραγίσματος δεν είναι σταθερό. Αντίθετα, υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη διάφορους παράγοντες, όπως η έκταση του προβλήματος, η τοποθεσία του δοντιού, η οποία δυσκολεύει ή διευκολύνει την πρόσβαση του γιατρού στο δόντι, τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν (ορισμένα όπως ο χρυσός είναι πιο ακριβά από άλλα), ο τύπος του δοντιού, δηλαδή αν είναι κοπτήρας, προγόμφιος ή γομφίος και ο χρόνος που αφιέρωσε ο οδοντίατρος μέχρι την ολοκλήρωση του σφραγίσματος. Ενημερωθείτε από τον γιατρό σας πριν την έναρξη της διαδικασίας.
Συνοπτικά, για περιπτώσεις ραγισμένων, σπασμένων ή φθαρμένων δοντιών, τα σφραγίσματα κρίνονται απαραίτητα, διότι μειώνουν τον κίνδυνο μολύνσεων και άλλων πιο σοβαρών οδοντικών προβλημάτων, που μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε απώλεια δοντιού. Ανάλογα με την περίπτωση και την έκταση του προβλήματός σας, ο γιατρός θα σας προτείνει διάφορα υλικά πλήρωσης και μαζί θα διαλέξετε αυτό που σας ταιριάζει. Μετά το σφράγισμα, φροντίστε να επισκέπτεστε τακτικά τον οδοντίατρό σας για έλεγχο, ώστε τυχόν προβλήματα να εντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται εγκαίρως, πριν επιδεινωθούν.