Έρπης ζωστήρας: Συμπτώματα, διάρκεια και θεραπεία
Ο έρπης είναι ένας ιός που εκδηλώνεται με διάφορες μορφές, όπως ο επιχείλιος έρπης (HSV-1), ο έρπης των γεννητικών οργάνων (HSV-2) και ο έρπης ζωστήρας (VZV).
Είναι μια λοίμωξη που πρέπει να αντιμετωπιστεί όσο το δυνατόν συντομότερα, καθώς σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να υπάρξει επιδείνωση των συμπτωμάτων, που συνεπάγονται σοβαρές επιπλοκές για την υγεία.
Τι είναι ο έρπης ζωστήρας;
Ο έρπης ζωστήρας είναι μία ιογενής λοίμωξη, που προκαλείται από τον ίδιο ιό που ευθύνεται για την ανεμευλογιά (VZV ή HHV-3). Προκύπτει ουσιαστικά από την επανενεργοποίηση του ιού ανεμευλογιάς που απέκτησε πρόσβαση στα αισθητήρια νεύρα κατά τη διάρκεια της ανεμευλογιάς και παρέμεινε στα νωτιαία γάγγλια. Ο έρπης ζωστήρας χαρακτηρίζεται από ένα επώδυνο, μονόπλευρο φυσαλιδώδες εξάνθημα, το οποίο μπορεί να εμφανιστεί συνήθως σε ένα ή δύο συνεχόμενα δερμοτόμια σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος (έρπη στο σώμα).
Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης του έρπητα ζωστήρα;
Έρπης ζωστήρας αρχή
Όταν ένας άνθρωπος έχει προσβληθεί κατά την παιδική ηλικία από την ανεμευλογιά, ο ιός συνεχίζει να ζει σε μερικά από τα νευρικά του κύτταρα για όλη του τη ζωή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ιός αυτός παραμένει ανενεργός κατά την ενήλικη ζωή και δεν αναπτύσσεται ποτέ σε έρπη ζωστήρα.
Ωστόσο, 1 στους 3 ενήλικες μπορεί να εμφανίσει έρπητα ζωστήρα κάποια στιγμή στη ζωή του λόγω επανενενεργοποίησης του ιού της ανεμευλογιάς, ο οποίος μετακινείται μέσω των νευρικών ινών στο δέρμα.
Συνήθως, οι περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν ένα μόνο επεισόδιο έρπητα ζωστήρα κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους, αλλά μπορεί να υπάρχουν και παραπάνω.
Πώς μεταδίδεται ο έρπης ζωστήρας;
Ο έρπης ζωστήρας δεν μπορεί να μεταδοθεί κατευθείαν από κάποιον που έχει τη λοίμωξη σε κάποιον άλλο. Ωστόσο, ένα άτομο με έρπητα ζωστήρα μπορεί να μεταδώσει την ανεμευλογιά σε κάποιον που δεν την έχει περάσει στο παρελθόν ή δεν έχει κάνει το εμβόλιο κατά της ανεμευλογιάς. Η μετάδοση του ιού ανεμευλογίας γίνεται μέσω της άμεσης επαφής ενός ανθρώπου με το υγρό από τις φυσαλίδες που έχει στο σώμα του κάποιος με έρπητα ζωστήρα.
Η κάλυψη των εξανθημάτων του έρπητα ζωστήρα μειώνει τον κίνδυνο εξάπλωσης του ιού, ενώ τα άτομα με έρπητα ζωστήρα δεν μπορούν να μεταδώσουν τον ιό πριν εμφανιστούν τα εξανθήματα στο σώμα τους ή μετά το σχηματισμό κρούστας πάνω από τα εξανθήματα. Συνήθως, χρειάζονται περίπου 10 με 14 ημέρες μέχρι να σχηματιστεί η κρούστα αυτή και να πάψει κάποιος να είναι μεταδοτικός.
Ποια είναι τα συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα;
Συνήθως, ο έρπης ζωστήρας εμφανίζεται στη μια πλευρά του σώματος, σε μια λωρίδα που αγκαλιάζει την αριστερή ή τη δεξιά μεριά του σώματος, ή στη μια πλευρά του προσώπου λαμβάνοντας τη θέση που καταλαμβάνει το εκάστοτε δερμοτόμιο. Τα συμπτώματα που εμφανίζονται συνήθως στην αρχή περιλαμβάνουν τα εξής:
Έρπητας συμπτώματα
- Άλγος, αίσθημα νυγμών, καύσο, κνησμό ή ευαισθησία σε μια περιοχή του δέρματος
- Δερματικό εξάνθημα που εμφανίζεται λίγες μέρες μετά τις ενοχλήσεις στο σημείο αυτό και εξελίσσεται σε φυσαλίδες γεμάτες με υγρό
- Πονοκέφαλος
- Γενική αδιαθεσία
- Πυρετός ή ρίγη
- Στομαχικές διαταραχές
Λίγες μέρες μετά την εμφάνισή τους, οι φυσαλίδες αποκτούν κιτρινωπό χρώμα και ξεραίνονται, με αποτέλεσμα να σχηματίζεται μια κρούστα από πάνω τους.
Ποιες ομάδες είναι ευάλωτες στον έρπη ζωστήρα;
Ένα εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να αποτελέσει αφορμή της επανενεργοποίησης του ιού της ανεμευλογιάς – έρπητα ζωστήρα. Συγκεκριμένα, τα άτομα που έχουν περάσει ανεμευλογιά στο παρελθόν και ανήκουν σε μια από τις παρακάτω κατηγορίες είναι πιο πιθανό να εμφανίζουν έρπη ζωστήρα.
- Άτομα άνω των 50 ετών
- Άτομα που έχουν καρκίνο, HIV ή κάποια άλλη πάθηση που επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα
- Άτομα που έχουν υποστεί κάποιο σοβαρό τραυματισμό
- Άτομα που λαμβάνουν μακροχρόνια στεροειδή ή ανοσοκατασταλτικά φάρμακα
- Άτομα που ακολουθούν θεραπείες για τον καρκίνο (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία)
- Άτομα που έχουν κάνει πρόσφατα κάποια μεταμόσχευση
- Άτομα που βρίσκονται κάτω από μεγάλο σωματικό και ψυχολογικό στρες
Πώς γίνεται η διάγνωση του έρπητα ζωστήρα;
Η διάγνωση του έρπητα ζωστήρα συνήθως γίνεται με βάση τα συμπτώματα που παρατηρεί ένας δερματολόγος κατά τη φυσική εξέταση και το ιατρικό ιστορικό του ατόμου. Μερικές φορές, ο γιατρός μπορεί επίσης να λάβει ένα μικρό δείγμα από το υγρό που περιέχουν οι φυσαλίδες για την πραγματοποίηση εργαστηριακής εξέτασης.
Γιατί η έγκαιρη αντιμετώπιση είναι σημαντική;
Η έγκαιρη αντιμετώπιση του έρπητα ζωστήρα είναι σημαντική, διότι βοηθά στη γρηγορότερη απαλλαγή από τα συμπτώματα και πρόληψη των σοβαρότερων επιπλοκών.
Οι κυριότερες επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν από τον έρπητα ζωστήρα είναι οι εξής:
- Μεθερπητική νευραλγία
Σε μερικούς ανθρώπους, ο πόνος που προκαλεί ο έρπης ζωστήρας συνεχίζει και μετά την απομάκρυνση των συμπτωμάτων και μπορεί να διαρκέσει για χρόνια. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως μεθερπητική νευραλγία και μπορεί να προκαλέσει τόσο έντονο πόνο που να επηρεάζει την καθημερινή ζωή ενός ανθρώπου. Η έγκαιρη αντιμετώπιση του έρπητα ζωστήρα μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση μεθερπητικής νευραλγίας. - Απώλεια όρασης
Όταν ο έρπης ζωστήρας εμφανίζεται στην περιοχή των ματιών μπορεί να οδηγήσει σε επώδυνες οφθαλμικές παθήσεις, οι οποίες εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε απώλεια της όρασης. - Βακτηριακή λοίμωξη
Εάν τα εξανθήματα του έρπητα ζωστήρα δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα μπορεί να εξελιχθούν σε βακτηριακές λοιμώξεις στο δέρμα. - Νευρολογικά προβλήματα
Ο έρπης ζωστήρας, εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή του εγκεφάλου (εγκεφαλίτιδα), προβλήματα ακοής και παράλυση του προσώπου.
Ποια είναι η θεραπεία του έρπητα ζωστήρα;
Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία για τον έρπητα ζωστήρα, η λήψη διαφόρων αντιικών φαρμάκων μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων μέχρι αυτά να υποχωρήσουν από μόνα τους και στην πρόληψη σοβαρότερων επιπλοκών.
Έρπητας θεραπεία
Μερικά αντιικά φάρμακα, που μπορεί να συνταγογραφήσει ο γιατρός, για την επιτάχυνση της ανάρρωσης από τον έρπητα ζωστήρα και μείωση του κινδύνου επιπλοκών είναι τα εξής:
- Ακικλοβίρη
- Βαλασικλοβίρη
- Φαμσικλοβίρη
Έρπης ζωστήρας πόνος
Για την ανακούφιση του έντονου πόνου που προκαλεί ο έρπης ζωστήρας, ο γιατρός μπορεί επίσης να συστήσει τα εξής:
- Αντισπασμωδικά φάρμακα
- Αντικαταθλιπτικά φάρμακα
- Κρύες κομπρέσες στην πληγείσα περιοχή
- Δερματικό έμπλαστρο που περιέχει καψαϊκίνη
- Παυσίπονα
- Καταπραϋντική λοσιόν καλαμίνης
Πρόληψη του έρπη ζωστήρα
Υπάρχουν δύο εμβόλια κατά του έρπητα ζωστήρα (Shingrix και Zostavax), τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψή του. Παρόλο που τα εμβόλια δεν μπορούν να εγγυηθούν πως κάποιος δεν θα κολλήσει τον ιό της ανεμευλογιάς – έρπητα ζωστήρα, έχει αποδειχθεί από μελέτες πως προστατεύουν σε μεγάλο βαθμό από αυτόν.
Οι ειδικοί συνιστούν όλους τους ενήλικες άνω των 50 ετών να εμβολιαστούν κατά του έρπητα ζωστήρα με το εμβόλιο Shingrix, καθώς επίσης και όσους έχουν περάσει την ανεμευλογιά ή έχουν κάνει το εμβόλιο Zostavax στο παρελθόν.
Ωστόσο, ορισμένα άτομα μπορεί να πρέπει να αποφύγουν τον εμβολιασμό, όπως:
- Έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες
- Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό
- Άτομα που έχουν αλλεργία σε κάποιο από τα συστατικά του εμβολίου
- Άτομα που είναι άρρωστα
- Άτομα με πυρετό
Ο έρπης ζωστήρας είναι μια λοίμωξη που οφείλεται στον ίδιο ιό που προκαλεί και την ανεμευλογιά. Άτομα που έχουν περάσει την ανεμευλογιά κινδυνεύουν οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή τους να αναπτύξουν έρπη ζωστήρα. Η έγκαιρη αντιμετώπιση του έρπητα ζωστήρα είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς βοηθά στη γρηγορότερη απομάκρυνση των συμπτωμάτων και πρόληψη των σοβαρών επιπλοκών. Ο εμβολιασμός κατά του έρπητα ζωστήρα αποτελεί τον καλύτερο τρόπο πρόληψης της εμφάνισής του.
- https://www.cdc.gov/shingles/about/treatment.html
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/shingles/symptoms-causes/syc-20353054