Ρήξη χιαστού: Συμπτώματα, αντιμετώπιση & θεραπεία

Χατζηπαντελής Στέφανος

Ορθοπαιδικός - Ορθοπαιδικός Χειρουργός

10 Ιουν 2023

Οι χιαστοί σύνδεσμοι είναι ένα ζεύγος συνδέσμων στην άρθρωση του γόνατος, που σχηματίζουν σχήμα "Χ" και είναι υπεύθυνοι για τη σταθεροποίηση της άρθρωσης του γόνατος. Υπάρχουν δύο χιαστοί σύνδεσμοι στο γόνατο: ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος (ΠΧΣ) και ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος (ΟΧΣ). Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του γόνατος, συνδέει το μηριαίο οστό με την κνήμη και βοηθά στην αποτροπή της κνήμης από το να κινείται πολύ μπροστά σε σχέση με το μηριαίο οστό. Ο οπίσθιος χιαστός βρίσκεται στο πίσω μέρος του γόνατος, συνδέει το μηριαίο οστό με την κνήμη και βοηθά στην αποτροπή της κίνησης της κνήμης προς τα πίσω σε σχέση με το μηριαίο οστό. Μαζί, λειτουργούν για να παρέχουν σταθερότητα στην άρθρωση του γόνατος κατά τη διάρκεια της κίνησης. 

Τι είναι η ρήξη χιαστού;

Η ρήξη χιαστού συνδέσμου αναφέρεται σε μερική ή πλήρη ρήξη ενός ή και των δύο χιαστών συνδέσμων στην άρθρωση του γόνατος. Αυτοί οι τραυματισμοί συμβαίνουν συχνά σε αθλήματα με μεγάλη πίεση ή δραστηριότητες που περιλαμβάνουν απότομες στάσεις ή αλλαγές κατεύθυνσης, όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο ή το σκι. Μια ρήξη χιαστού συνδέσμου μπορεί επίσης να προκύψει από ένα άμεσο χτύπημα στο γόνατο ή από μια κίνηση στροφής.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ρήξης χιαστού;

Τα συμπτώματα της ρήξης του χιαστού συνδέσμου μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πόνο: Το πάσχον άτομο μπορεί να αισθανθεί έντονο πόνο στην άρθρωση του γόνατος αμέσως μετά τον τραυματισμό
• Οίδημα: Το πρήξιμο είναι ένα άλλο κοινό σύμπτωμα της ρήξης χιαστού συνδέσμου. Το γόνατο μπορεί να φαίνεται πρησμένο και να είναι ζεστό στην αφή
• Αστάθεια: Το γόνατο μπορεί να είναι ασταθές και να υποχωρεί ή να λυγίζει κάτω από το βάρος του ατόμου
• Περιορισμένο εύρος κίνησης: Το πάσχον άτομο μπορεί να δυσκολεύεται να κινήσει την άρθρωση του γόνατος σε όλο το εύρος της κίνησής του
• Δυσκολία στην ανάληψη βάρους: Το περπάτημα ή η επιβάρυνση του πάσχοντος ποδιού μπορεί να είναι δύσκολη ή αδύνατη
• Κρότο ή κριγμό: Ορισμένα άτομα με ρήξη χιαστού συνδέσμου μπορεί να αναφέρουν ότι άκουσαν ένα δυνατό κρότο τη στιγμή του τραυματισμού

Είναι σημαντικό να αναζητήσετε αμέσως ιατρική βοήθεια εάν υποψιάζεστε ότι έχετε ρήξη χιαστού συνδέσμου. 

Ποια τα αίτια της ρήξης χιαστού;

Οι πιο συχνές αιτίες ρήξης του χιαστού συνδέσμου είναι:

• Αθλητικoί τραυματισμοί
• Άμεσο τραύμα: Ένα άμεσο χτύπημα στο γόνατο, όπως από τροχαίο ατύχημα ή πτώση
• Υπερχρήση: Οι τραυματισμοί λόγω υπερβολικής χρήσης, οι οποίοι προκύπτουν από την επαναλαμβανόμενη καταπόνηση της άρθρωσης του γόνατος με την πάροδο του χρόνου, μπορούν να αποδυναμώσουν τους χιαστούς συνδέσμους και να τους καταστήσουν πιο ευάλωτους σε τραυματισμό
• Γήρανση: Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, οι σύνδεσμοι μπορεί να γίνουν λιγότερο ευέλικτοι και πιο επιρρεπείς σε τραυματισμούς
• Γενετική: Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να έχουν μεγαλύτερη γενετική προδιάθεση για τραυματισμούς των χιαστών συνδέσμων από άλλους

Είναι σημαντικό να λαμβάνονται μέτρα για την πρόληψη των τραυματισμών των χιαστών συνδέσμων, όπως η χρήση κατάλληλου προστατευτικού εξοπλισμού κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων και η εκτέλεση ασκήσεων δύναμης και ευλυγισίας για τη βελτίωση της σταθερότητας της άρθρωσης του γόνατος.

Πώς γίνεται η διάγνωση της ρήξης χιαστού;

Η ρήξη του χιαστού συνδέσμου διαγιγνώσκεται συνήθως μέσω ενός συνδυασμού φυσικής εξέτασης και απεικονιστικών μελετών. Η διαγνωστική διαδικασία μπορεί να περιλαμβάνει:

Φυσική εξέταση: Ο γιατρός θα εξετάσει την άρθρωση του γόνατος, αναζητώντας σημάδια πρηξίματος, αστάθειας και πόνου. Ο ορθοπαιδικός μπορεί επίσης να εκτελέσει δοκιμασίες για την αξιολόγηση της σταθερότητας της άρθρωσης του γόνατος, όπως:

• Τεστ Lachman 
• Τεστ pivot shift
• Το πρόσθιο συρτάρι (ΠΧΣ)
• Το οπίσθιο συρτάρι (ΟΧΣ)

Απεικονιστικές εξετάσεις: Μπορεί να ζητηθούν ακτινογραφία ή μαγνητική τομογραφία (MRI), για να απεικονιστεί η έκταση του τραυματισμού και να αποκλειστούν άλλες πιθανές αιτίες του πόνου και της αστάθειας του γόνατος.

Αρθροσκόπηση: Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να πραγματοποιήσει αρθροσκόπηση, μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική επέμβαση, για την άμεση απεικόνιση της άρθρωσης του γόνατος και την αξιολόγηση της έκτασης του τραυματισμού.

Η έγκαιρη διάγνωση της ρήξης του χιαστού συνδέσμου είναι σημαντική για την πρόληψη περαιτέρω βλάβης της άρθρωσης του γόνατος και την έναρξη της κατάλληλης θεραπείας, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, φυσικοθεραπεία και στήριξη.

Ποια είναι η αντιμετώπιση της  ρήξης χιαστού;

Η θεραπεία για τη ρήξη χιαστού συνδέσμου εξαρτάται από τη σοβαρότητα του τραυματισμού, την ηλικία και το επίπεδο δραστηριότητας του ατόμου, καθώς και από την παρουσία άλλων τραυματισμών ή καταστάσεων. Θα πρέπει ωστόσο να γίνει ξεκάθαρο ότι η ρήξη του χιαστού είτε είναι μερική είτε είναι πλήρης δεν επουλώνεται από μόνη της. 

Μη χειρουργική θεραπεία

Οι ήπιες ρήξεις χιαστών συνδέσμων, που δεν προκαλούν μεγάλη αστάθεια στην άρθρωση, και εφόσον ο ασθενής έχει περιορισμένες απαιτήσεις από το γόνατό του, μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά. Εφαρμόζεται ανάπαυση, πάγος, συμπίεση και ανύψωση (R.I.C.E.), καθώς και φυσικοθεραπεία για τη βελτίωση της δύναμης και της ευλυγισίας της άρθρωσης του γόνατος.

Χειρουργική επέμβαση

Οι σοβαρές ρήξεις χιαστών συνδέσμων μπορεί να απαιτούν χειρουργική αποκατάσταση. Η χειρουργική επέμβαση γίνεται αρθροσκοπικά, και περιλαμβάνει την αποκατάσταση του σχισμένου συνδέσμου με την αντικατάστασή του με μόσχευμα από τένοντα ή σύνδεσμο από άλλο σημείο του σώματος ή από δότη.

Ανάρρωση και αποκατάσταση 

Ανάλογα με τον αρχικό τρόπο αντιμετώπισης μετά πρέπει να ακολουθηθεί και η κατάλληλη μέθοδος αποκατάστασης, όπως:

• Νάρθηκες: Μετά τη χειρουργική επέμβαση ή σε περιπτώσεις όπου συνιστάται μη χειρουργική θεραπεία, μπορεί να φορεθεί νάρθηκας για να βοηθήσει στη στήριξη της άρθρωσης του γόνατος και να αποτρέψει περαιτέρω τραυματισμό.
• Αντιμετώπιση του πόνου: Η διαχείριση του πόνου μπορεί να είναι απαραίτητη για την ανακούφιση από τη δυσφορία που σχετίζεται με τη ρήξη χιαστού συνδέσμου. Ενδέχεται να συνιστώνται φάρμακα για τον πόνο που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή ή συνταγογραφούμενα φάρμακα.
• Αποκατάσταση: Μετά τη χειρουργική επέμβαση ή τη μη χειρουργική θεραπεία, η αποκατάσταση είναι απαραίτητη για να βοηθήσει στην αποκατάσταση της δύναμης, της ευλυγισίας και της λειτουργίας της άρθρωσης του γόνατος. Μπορεί να συνιστώνται ασκήσεις φυσικοθεραπείας για τη βελτίωση της μυϊκής δύναμης και της κινητικότητας.

Συνοπτικά, η ρήξη χιαστού συνδέσμου είναι ένας συχνός τραυματισμός που μπορεί να προκαλέσει πόνο, αστάθεια και πρήξιμο στην άρθρωση του γόνατος. Ο τραυματισμός προκαλείται συνήθως από ξαφνική στροφή ή πρόσκρουση στην άρθρωση του γόνατος και μπορεί να διαγνωστεί μέσω ενός συνδυασμού φυσικής εξέτασης και απεικονιστικών εξετάσεων. Η θεραπεία για τη ρήξη χιαστού συνδέσμου εξαρτάται από τη σοβαρότητα του τραυματισμού και μπορεί να περιλαμβάνει μη χειρουργικές επιλογές, όπως ανάπαυση, πάγο, συμπίεση και ανύψωση και φυσικοθεραπεία, ή χειρουργική αποκατάσταση. Η διαχείριση του πόνου και η αποκατάσταση αποτελούν επίσης βασικά συστατικά της θεραπείας. Είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε αμέσως έναν γιατρό εάν υποψιάζεστε ότι έχετε ρήξη χιαστού συνδέσμου. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη περαιτέρω βλάβης στην άρθρωση του γόνατος και στην προώθηση της επούλωσης.

Ο Χατζηπαντελής Στέφανος είναι Χειρουργός Ορθοπαιδικός με ιδιωτικό ιατρείο στη Νίκαια. Είναι πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και ολοκλήρωσε την ειδικότητα Ορθοπαιδικής στο Γενικό Νοσοκομείο & Νοσοκομείο Ατυχημάτων "ΚΑΤ", απ' όπου και έλαβε πολύτιμη εμπειρία. Επίσης, εξειδικεύτηκε στο τμήμα Μικροχει