Σκωληκοειδίτιδα: Συμπτώματα, διάγνωση & αντιμετώπιση
Η σκωληκοειδίτιδα αφορά τη φλεγμονή ενός μικρού τμήματος του εντέρου, που ονομάζεται σκωληκοειδής απόφυση. Η σκωληκοειδής απόφυση είναι τμήμα του παχέος εντέρου και αποτελεί εμβρυϊκό υπόλειμμα. Έχει το σχήμα ενός μικρού σωλήνα περίπου 10 εκατοστών και διαμέτρου μερικών χιλιοστών. Εξορμάται από το τυφλό, κοντά στη συμβολή λεπτού και παχέος εντέρου και μοιάζει με σκώληκα εξού και η ονομασία της. Επικοινωνεί, στην έκφυσή της, με τον αυλό του παχέος εντέρου, ενώ το άλλο άκρο της είναι κλειστό (τυφλό). Σε νεαρή ηλικία είναι πλούσια σε λεμφικό ιστό, ο οποίος βοηθά στην άμυνα του οργανισμού και συμβάλλει στη ρύθμιση της μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου. Η σκωληκοειδής απόφυση δεν έχει ακριβή θέση, αλλά συνήθως εντοπίζεται στο δεξί κάτω τεταρτημόριο της κοιλιάς.
Η σκωληκοειδίτιδα χαρακτηρίζεται από επίμονα συμπτώματα και εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερα προβλήματα υγείας. Στο άρθρο αυτό θα βρείτε χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τη φλεγμονή αυτή, τα συμπτώματά της και τους τρόπους θεραπείας.
Τι είναι η σκωληκοειδίτιδα;
Είναι η οξεία φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης. Η φλεγμονή αυτή προκαλείται συνήθως από απόφραξη του αυλού της απόφυσης, για την οποία μπορεί να ευθύνονται διογκωμένοι λεμφαδένες γύρω από τη βάση της, κοπρόλιθοι, παράσιτα, καρκινοειδή ή πολύ σπανιότερα, ξένα σώματα. Η απόφραξη αυτή έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της συγκέντρωσης μικροβίων με αποτέλεσμα την εκδήλωση φλεγμονής (σκωληκοειδίτιδα). Χωρίς έγκαιρη διάγνωση, η φλεγμονή εξελίσσεται σε ισχαιμία, νέκρωση και μπορεί να οδηγήσει σε διάτρηση της σκωληκοειδούς απόφυσης (περιτονίτιδα). Η εξάπλωση των βακτηρίων στην κυκλοφορία του αίματος μπορεί να οδηγήσει σε σήψη.
Η ταχύτητα στη διάγνωση και η αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας είναι εξαιρετικής σημασίας, γι’ αυτό είναι σημαντική η άμεση αναζήτηση ιατρικής βοήθειας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της σκωληκοειδίτιδας;
Η σκωληκοειδίτιδα μπορεί να προκαλέσει μια ποικιλία συμπτωμάτων, με αποτέλεσμα μερικές φορές να είναι δύσκολη η διάγνωσή της. Μερικά από τα πιο συχνά συμπτώματά της είναι τα εξής:
- Ανορεξία: Είναι το κυρίαρχο σύμπτωμα της σκωληκοειδίτιδας, σε βαθμό που αν δεν εμφανίζεται, είναι πιθανό να είναι λανθασμένη η διάγνωση. Ο ασθενής δεν έχει καθόλου όρεξη για φαγητό, ενώ ακόμη και η εικόνα του φαγητού του προκαλεί απέχθεια και ναυτία
- Έμετος: Παρουσιάζεται περίπου σε ένα ποσοστό 75% των ασθενών ενώ μπορεί να συνοδεύεται και από ναυτίες ή διάρροια
- Πυρετός: Αν και είναι σύμπτωμα για πολλές ασθένειες, στην περίπτωση της σκωληκοειδίτιδας, η θερμοκρασία του ασθενούς μπορεί να είναι αυξημένη ελάχιστα (δέκατα), ενώ σε βαριές ή/και παραμελημένες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει και τους 40°C, με ρίγος και εξάντληση
- Γενικότερο αίσθημα αδυναμίας
Άλλα λιγότερο συχνά συμπτώματα της σκωληκοειδίτιδας μπορεί να είναι τα εξής:
- Επώδυνη ούρηση
- Έντονες κοιλιακές κράμπες
- Οξύς πόνος σε οποιοδήποτε σημείο της κοιλιακής περιοχής ή της πλάτης
Το πιο συχνό σύμπτωμα από τα παραπάνω είναι ο πόνος στην κοιλιά, ο οποίος αρχικά μπορεί να είναι ήπιος, αλλά σταδιακά γίνεται πιο σοβαρός και οξύς. Πολλές φορές η έναρξη των συμπτωμάτων εντοπίζεται κοντά στο στομάχι (επιγάστριο) και στη συνέχεια μετατοπίζεται προς την κάτω κοιλία. Συνήθως ο πόνος αυτός εντοπίζεται στην κάτω δεξιά μεριά της κοιλιάς, αλλά το σημείο μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τη θέση της σκωληκοειδούς απόφυσης. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η σκωληκοειδής απόφυση ανεβαίνει ψηλότερα, με αποτέλεσμα ο πόνος να εντοπίζεται ενδεχομένως στο πάνω μέρος της κοιλιάς.
Η παρουσία οποιουδήποτε συμπτώματος από τα παραπάνω πρέπει να οδηγήσει κάποιον σε άμεση επίσκεψη στο γιατρό, για να μπορέσει να γίνει έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.
Πώς γίνεται η διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας;
Η διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας μπορεί να είναι δύσκολη, καθώς τα συμπτώματά της είναι αρκετά παρόμοια με αυτά άλλων παθήσεων, όπως η γαστρίτιδα, τα προβλήματα των ωοθηκών, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου κλπ. Ωστόσο, σε αντίθεση με άλλες παθήσεις, η σκωληκοειδίτιδα είναι μια επείγουσα ιατρική κατάσταση, που πρέπει να διαγνωστεί έγκαιρα για να μην προκαλέσει άλλα σοβαρότερα προβλήματα.
Μερικές εξετάσεις, που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας, σε περίπτωση που υπάρχουν συμπτώματα είναι οι εξής:
- Κλινική εξέταση, κατά την οποία ο γενικός χειρουργός εξετάζει εάν ο πόνος στην κοιλιά εντείνεται μετά από πίεση στο σημείο αυτό. Αναζητείται το σημείο ευαισθησίας, η ύπαρξη ψηλαφητής μάζας στην περιοχή του άλγους, η ύπαρξη και ένταση των εντερικών ήχων, καθώς και πιο ειδικά σημεία, όπως το σημείο Mc Burney, Blumberg, Rovsing, Ψοΐτη, κ.α.
- Εξέταση του ορθού, κατά την οποία ο γιατρός ελέγχει για τυχόν ευαισθησία και εσωτερική αιμορραγία από το ορθό
- Εξέταση αίματος, για τον έλεγχο του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων. Εάν ο αριθμός τους είναι αυξημένος, αυτό μπορεί να υποδεικνύει λοίμωξη στο σώμα
- Εξέταση ούρων, για αποκλεισμό της ύπαρξης άλλης πάθησης, όπως η ουρολοίμωξη ή η πέτρα στους νεφρούς, που προκαλεί τον πόνο στην κοιλιά
- Υπερηχογράφημα κοιλίας
- Αξονική (CT) ή μαγνητική (MRI) τομογραφία όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο
Ποιοι είναι οι τρόποι θεραπείας της σκωληκοειδίτιδας;
Η σκωληκοειδίτιδα αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση. Σπάνια, σε ειδικές περιπτώσεις, και επί πολύ ήπιων συμπτωμάτων μπορεί να ακολουθηθεί αρχικά συντηρητική (φαρμακευτική) αγωγή, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις ο ασθενής θα υποτροπιάσει και θα οδηγηθεί στην χειρουργική αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Οι χειρουργικές τεχνικές έχουν εξελιχθεί και περιλαμβάνουν:
- Ανοιχτή σκωληκοειδεκτομή
Η ανοικτή σκωληκοειδεκτομή περιλαμβάνει μια τομή ~ 8-10 εκ. στη δεξιά κάτω πλάγια κοιλιακή χώρα, δια της οποίας ανοίγονται όλοι οι μύες μέχρι να φτάσουμε στο πάσχον όργανο εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας. Λόγω της μικρής τομής η δυνατότητα επισκόπησης της κοιλιακής χώρας είναι περιορισμένη και μπορεί να χρειαστεί επέκταση της τομής. Ο ασθενής μετά από μια ανοικτή επέμβαση συνήθως θα μείνει στο νοσοκομείο για 3-4 ημέρες ανάλογα της μετεγχειρητικής του πορείας. Η σίτιση και η κινητοποίησή του είναι σταδιακή, μετά τις πρώτες 48 ώρες. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποείται στις μέρες μας όλο και πιο σπάνια και τείνει να αντικατασταθεί πλήρως από την λαπαροσκοπική τεχνική, αφού εμφανίζει σαφή μειονεκτήματα για τον ασθενή και την ανάνηψη του. - Λαπαροσκοπική/Ρομποτική σκωληκοειδεκτομή
Η Λαπαροσκοπική/Ρομποτική σκωληκοειδεκτομή πραγματοποιείται μέσω τριών μικρών οπών στο κοιλιακό τοίχωμα (5 mm-1 cm), μέσα από τις οποίες ο χειρουργός εισάγει στην περιτοναική κοιλότητα ειδικά, λεπτά λαπαροσκοπικά εργαλεία. Τα εσωτερικά όργανα του ασθενούς προβάλλονται σε μεγέθυνση σε οθόνη υψηλής ανάλυσης και ευκρίνειας, χάρη σε μια μικροκάμερα που είναι ενσωματωμένη σε ένα από τα εξειδικευμένα και μικρής διαμέτρου χειρουργικά εργαλεία. Κατά την επέμβαση, η σκωληκοειδής απόφυση αφαιρείται ταχύτατα και αναίμακτα. Ο ασθενής εξέρχεται συνήθως την επόμενη ημέρα από το νοσοκομείο χωρίς κανένα πόνο. Η τεχνική αυτή, πέρα από τα γενικά πλεονεκτήματά της προσφέρει και διαγνωστική βοήθεια. Σε αμφίβολες περιπτώσεις, μπορεί ο χειρουργός να ελέγξει όλη την κοιλιά για τυχόν άλλο πρόβλημα και να το αντιμετωπίσει με τον καλύτερο τρόπο, χωρίς να χρειαστεί τροποποίηση της τομής και επιπλέον επιβάρυνση για τον ασθενή.
Έτσι νέες μελέτες προτείνουν σε αμφίβολες περιπτώσεις και σε ασθενείς δύσκολους (παχύσαρκους, ηλικιωμένους, γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας) τη διενέργεια διαγνωστικής λαπαροσκόπησης και, εφόσον κριθεί διεγχειρητικά απαραίτητο, τη λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή.
Τέλος, άτομα που έχουν υποβληθεί σε σκωληκοειδεκτομή θα πρέπει επίσης να επικοινωνήσουν με έναν γιατρό, εάν οποιαδήποτε στιγμή μετά από αυτή παρουσιάσουν συμπτώματα, όπως:
- Δυσκοιλιότητα
- Πυρετό
- Έντονο πόνο στην κοιλιά
- Μόλυνση στην περιοχή της τομής στην κοιλιά
- Κράμπες στο στομάχι
- Απώλεια όρεξης
- Ανεξέλεγκτο έμετο
Απορίες σχετικά με την σκωληκοειδίτιδα
Πώς μπορεί να προληφθεί η σκωληκοειδίτιδα;
Δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποιος αποδεδειγμένος τρόπος πρόληψης της σκωληκοειδίτιδας. Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί πως τα άτομα που καταναλώνουν περισσότερες τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, όπως τα φρούτα και τα λαχανικά, είναι λιγότερο συχνό να εμφανίσουν σκωληκοειδίτιδα.
Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η σκωληκοειδίτιδα;
Εάν η σκωληκοειδίτιδα δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να γίνει ρήξη της σκωληκοειδούς απόφυσης και να υπάρξουν σοβαρές επιπλοκές, όπως απόστημα, περιτονίτιδα ή και σήψη.
Πόσο διαρκεί η ανάρρωση μετά τη σκωληκοειδεκτομή;
Η ανάρρωση μετά από λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή είναι πιο γρήγορη σε σχέση με αυτή της ανοιχτής σκωληκοειδεκτομής, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει και παραμονή για περισσότερο καιρό στο νοσοκομείο.
Στην περίπτωση που υπήρξε ρήξη της σκωληκοειδούς απόφυσης, μπορεί να χρειαστεί λήψη αντιβιοτικών και πιο συχνή παρακολούθηση μετά τη σκωληκοειδεκτομή και ο χρόνος ανάρρωσης να παραταθεί ανάλογα με την περίπτωση.
- https://www.webmd.com/digestive-disorders/digestive-diseases-appendicitis
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/appendicitis/symptoms-causes/syc-20369543