Παθήσεις της χολής: Συμπτώματα, διάγνωση και θεραπεία
Η χοληδόχος κύστη, ο χοληδόχος πόρος και οι ηπατικοί πόροι αποτελούν το χοληφόρο σύστημα, το οποίο είναι υπεύθυνο για την μεταφορά της χολής στον ανθρώπινο οργανισμό, που είναι απαραίτητη για τη φυσιολογική πέψη της τροφής που καταναλώνεται.
Ποια είναι η λειτουργία της χολής;
Η χολή είναι ένα πράσινο - κίτρινο υγρό, το οποίο αποτελείται κυρίως από χοληστερόλη, αλλά και άλλα συστατικά, όπως τα χολικά οξέα, η χολερυθρίνη, το νερό, διάφορα άλατα, χαλκό και άλλα μέταλλα. Η χολή είναι ένα ελαφρώς αλκαλικό διάλυμα, καθώς τα συστατικά που περιέχει ρυθμίζουν το pH γύρω στο 7 - 8.
Η χολή έχει δύο λειτουργίες:
1. Διάσπαση των λιπών σε λιπαρά οξέα κατά την πέψη των τροφίμων στο δωδεκαδάκτυλο
2. Μεταφορά των αποβλήτων μέσω του πεπτικού συστήματος
Πού βρίσκεται η χολή; Πού είναι η χολή στο σώμα;
Η χολή παράγεται και απελευθερώνεται από τα κύτταρα του ήπατος. Στη συνέχεια, η χολή μετακινείται μέσω μικρών σωληνίσκων, που ονομάζονται χοληφόρα αγγεία ή χολικοί αγωγοί, προς το λεπτό έντερο, όπου βοηθά στην πέψη και απορρόφηση των συστατικών της τροφής.
Περίπου η μίση ποσότητα της χολής στο σώμα αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη, ένα όργανο που έχει σχήμα αχλαδιού και βρίσκεται κάτω από το ήπαρ. Η χοληδόχος κύστη ρυθμίζει την ποσότητα της χολής που απελευθερώνεται μέσω του κοινού χοληδόχου πόρου, ανάλογα με το πόση χρειάζεται για την πέψη της φπες.
Ποιες είναι οι πιο συνήθεις παθήσεις της χολής;
Διάφορες παθήσεις μπορούν να επηρεάσουν το χοληφόρο σύστημα, αλλά μερικές από τις πιο συνήθεις παθήσεις της χολής είναι οι εξής:
- Παλινδρόμηση της χολής: Η χολή κινείται πίσω προς το στομάχι ή τον οισοφάγο, λόγω βλάβης στη βαλβίδα του πυλωρού ή τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα, αντίστοιχα.
- Χολολιθίαση ή πέτρες στη χολή: Η συσσώρευση συστατικών της χολής, όπως η χοληστερόλη και η χολερυθρίνη, στη χοληδόχο κύστη οδηγεί στο σχηματισμό χολόλιθων (πέτρα στη χολή).
- Χολοκυστίτιδα: Φλεγμονή της χοληδόχου κύστης (φλεγμονή στη χολή), που αναπτύσσεται συνήθως λόγω της συσσώρευσης της χολής στη χοληδόχο κύστη, γεγονός που ευνοεί την ανάπτυξη βακτηρίων σε αυτή.
- Χολαγγειίτιδα: Φλεγμονή του συστήματος των χοληφόρων αγγείων, που μεταφέρουν τη χολή από το ήπαρ και τη χοληδόχου κύστη στο δωδεκαδάκτυλο. Προκαλείται συνήθως λόγω της απόφραξης των χοληφόρων αγγείων από χολόλιθους.
- Αποφρακτικός ίκτερος: Προκαλείται λόγω μετανάστευσης ενός χολόλιθου από την χοληδόχο κύστη στον χοληδόχο πόρο, η οποία παρεμποδίζει τη σωστή ροή της χολής προς το δωδεκαδάκτυλο.
- Παγκρεατίτιδα: Φλεγμονή του παγκρέατος, που οφείλεται στην παρουσία χολόλιθων στον παγκρεατικό πόρο, ο οποίος ενώνεται με το χοληδόχο πόρο πριν καταλήξει στο δωδεκαδάκτυλο.
Ποιες ομάδες παρουσιάζουν παθήσεις της χολής;
Ορισμένοι παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης παθήσεων της χολής είναι οι εξής:
- Οικογενειακό ιστορικό παθήσεων που επηρεάζουν το χοληφόρο σύστημα
- Παχυσαρκία
- Διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά (χολή διατροφή)
- Ηλικία (με την πάροδο της ηλικίας αυξάνονται και οι πιθανότητες χολολιθίασης)
- Εγκυμοσύνη
- Λήψη ορισμένων συνταγογραφούμενων φαρμάκων, όπως αυτά για το σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2
Οι γυναίκες παρουσιάζουν επίσης διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν χολολιθίαση σε σύγκριση με τους άνδρες.
Ποια είναι τα συμπτώματα των παθήσεων της χολής;
Οι παθήσεις της χολής μπορεί να προκαλέσουν μια ποικιλία συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
- Πρήξιμο στην κοιλιά
- Φαγούρα στο δέρμα
- Ίκτερος ή αλλιώς κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών
- Απώλεια όρεξης, που μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητη απώλεια βάρους
- Ναυτία και έμετος
- Επιμονή παρουσία αερίων, λόξιγκα ή ρεψίματος
- Σκούρα ούρα
- Πόνος στην άνω κοιλιακή περιοχή, πόνος χολής
- Πυρετός
- Λιπαρή διάρροια
Ποιες παθήσεις της χολής είναι επικίνδυνες για την υγεία του ασθενούς;
Όλες οι παθήσεις της χολής που προκαλούνται από το σχηματισμό χολόλιθων σε διάφορα σημεία του χοληφόρου συστήματος (πχ. χολοκυστίτιδα, χολαγγειίτιδα, αποφρακτικός ίκτερος, παγκρεατίτιδα) μπορεί να βλάψουν σοβαρά την υγεία του ανθρώπου, με αποτέλεσμα να απαιτείται συνήθως νοσηλεία στο νοσοκομείο για άμεση αντιμετώπισή τους.
Πώς γίνεται η διάγνωση των παθήσεων της χολής;
Υπάρχουν διάφοροι μέθοδοι διάγνωσης που μπορεί να χρησιμοποιηθούν ανάλογα με τις υποψίες και τα συμπτώματα που υπάρχουν. Αρχικά ο γενικός χειρουργός θα ελέγξει το οικογενειακό ιατρικό ιστορικό και αφού πραγματοποιήσει μια φυσική εξέταση, μπορεί να προχωρήσει σε κάποια από τις εξής εξετάσεις:
- Εξετάσεις αίματος για τον έλεγχο των επιπέδων των παγκρεατικών ενζύμων
- Εξετάσεις αίματος για τον έλεγχο της λειτουργίας του ήπατος (ηπατικά έ νζυμα)
- Ενδοσκοπική οπισθοδρομική χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP)
- Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα για την αναζήτηση χολόλιθων
- Αξονική ή μαγνητική τομογραφία για την αναζήτηση φλεγμονής στο χοληφόρο σύστημα
Ποια είναι η θεραπεία των παθήσεων της χολής;
Οι παθήσεις της χολής αντιμετωπίζονται συνήθως με έναν από τους παρακάτω τρόπους:
- Φαρμακευτική αγωγή
Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα αντιβιοτικά μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση μιας λοίμωξης
Η ενδοσκοπική ανάδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό των χολόλιθων που μπορεί να υπάρχουν στο χοληδόχο πόρο και την αφαίρεση αυτών.
- Χολοκυστεκτομή
Η χολοκυστεκτομή ή αλλιώς η χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης είναι η πιο συνηθισμένη και ασφαλής μέθοδος θεραπείας της χολολιθίασης και της χολοκυστίτιδας.
Πότε πρέπει να αφαιρεθεί η χολή;
Η χολοκυστεκτομή, ή αλλιώς αφαίρεση της χολής, συνιστάται στην περίπτωση ύπαρξης χολόλιθων, που προκαλούν πόνο και μολύνσεις, όπως οι εξής περιπτώσεις:
- Χολολιθίαση (χολόλιθοι στην χοληδόχο κύστη)
- Χοληδοχολιθίαση (χολόλιθοι στο χοληδόχο πόρο)
- Χολοκυστίτιδα (φλεγμονή της χοληδόχου κύστης)
Παγκρεατίτιδα (φλεγμονή του παγκρέατος λόγω παρουσίας χολόλιθων στον παγκρεατικό πόρο)
Οι χολόλιθοι μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση συμπτωμάτων (πέτρα στη χολή συμπτώματα), όπως:
- Ίκτερος
- Φούσκωμα
- Πυρετός
- Ναυτία
- Πόνος στην δεξιά κοιλιακή περιοχή
Η χολοκυστεκτομή μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο και τα υπόλοιπα συμπτώματα που προκαλούν οι χολόλιθοι, καθώς και να αποτρέψει την εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών υγείας που μπορεί να έχει η μετακίνηση των χολόλιθων σε άλλα μέρη του σώματος.
Η χολοκυστεκτομή αποτελεί επίσης μέσο πρόληψης της επανεμφάνισης των χολόλιθων.
Τι μπορεί να προκαλέσει η αθεράπευτη παλινδρόμηση της χολής;
Η παλινδρόμηση της χολής στο στομάχι και τον οισοφάγο μπορεί μακροχρόνια να βλάψει τις εσωτερικές επενδύσεις του στομαχιού και του οισοφάγου, προκαλώντας έτσι χρόνια φλεγμονή, πόνο και σχηματισμό ελκών.
Η χολή είναι ένα πράσινο - κίτρινο υγρό, που παράγεται από το ήπαρ, αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη και είναι απαραίτητο για την πέψη της τροφής. Διάφορες παθήσεις μπορούν να επηρεάσουν τη χολή, με συχνότερη τη χολολιθίαση. Οι χολόλιθοι μπορούν να εμφανιστούν και σε άλλα σημεία του χοληφόρου συστήματος, εκτός από τη χοληδόχο κύστη, όπου προκαλούν σοβαρά συμπτώματα και επικίνδυνες καταστάσεις για την υγεία.
Ο πιο συχνός τρόπος αντιμετώπισης των χολόλιθων και των μολύνσεων που αυτοί μπορεί να προκαλέσουν είναι η χολοκυστεκτομή ή αλλιώς αφαίρεση της χοληδόχου κύστης, η οποία αποτελεί επίσης και μέθοδο πρόληψης της επανεμφάνισης των χολόλιθων.
Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως εκτελείται λαπαροσκοπικά χωρίς μεγάλη χειρουργική τομή σχεδόν ανώδυνα και επιστροφή του ασθενούς στην καθημερινότητα του σε λίγες ημέρες.