Πάρκινσον: Υπάρχει τελικά θεραπεία;
Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια νευροεκφυλιστική διαταραχή που επηρεάζει την κινητικότητα και την ποιότητα ζωής και αποτελεί μια από τις συχνότερες νευρολογικές παθήσεις, καθώς προσβάλει περί το 1% των ατόμων άνω των 60 ετών. Άνθρωποι όλων των φυλών μπορεί να επηρεαστούν από τη νόσο του Πάρκινσον και υπολογίζεται ότι περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από τη νόσο παγκοσμίως. Πολλοί ασθενείς, όμως, δεν διαγιγνώσκονται έγκαιρα ή διαγιγνώσκονται λανθασμένα, κι έτσι ο πραγματικός αριθμός τους είναι πιθανότατα πολύ υψηλότερος. Οι περισσότεροι των ασθενών είναι άνω των 60 ετών, αλλά ένας στους δέκα είναι κάτω των 50 ετών.
Τι είναι η νόσος του Πάρκινσον;
Η νόσος του Πάρκινσον προκύπτει από τη σταδιακή φθορά των νευρώνων του εγκεφάλου που παράγουν τον νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη, ιδίως στη μέλανα ουσία, μια περιοχή που είναι υπεύθυνη για τον ακούσιο έλεγχο των κινήσεων.
Η μείωση της ντοπαμίνης οδηγεί στα χαρακτηριστικά κινητικά συμπτώματα που σχετίζονται με τη νόσο Πάρκινσον, όπως τρόμος, δυσκαμψία, βραδυκινησία (αργές κινήσεις) και αστάθεια. Η νόσος, ωστόσο, δεν περιορίζεται μόνο σε κινητικά συμπτώματα, καθώς συνοδεύεται από μια πληθώρα εκδηλώσεων από άλλα συστήματα όπως πόνος, διαταραχές του ύπνου, της όσφρησης, του συναισθήματος, της οφθαλμοκινητικότητας, γνωστικές διαταραχές και διαταραχές του αυτόνομου συστήματος όπως ακράτεια και δυσκοιλιότητα. Μάλιστα πλέον είναι γνωστό ότι πολλά από τα μη κινητικά συμπτώματα της νόσου μπορεί να προηγούνται ακόμα και πολλά έτη πριν την εκδήλωση των κυρίων κινητικών συμπτωμάτων.
Ποια τα αίτια της νόσου Πάρκινσον;
Βασικό ρόλο στο μηχανισμό της νόσου παίζει η συσσώρευση σε ορισμένους νευρώνες μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται άλφα-συνουκλεΐνη, κάτι που οδηγεί στο σχηματισμό των λεγόμενων σωμάτιων Lewy, που αποτελούν το χαρακτηριστικό παθολογοανατομικό γνώρισμα της νόσου. Αυτή η συσσώρευση πιστεύεται ότι οδηγεί σε νευροτοξικότητα που οδηγεί στη βλάβη των νευρώνων και στον κυτταρικό θάνατο. Αν και η ακριβής αιτία της νόσου του Πάρκινσον δεν είναι πλήρως κατανοητή, πιστεύεται ότι ένας συνδυασμός γενετικών, περιβαλλοντικών παραγόντων και παραγόντων του τρόπου ζωής συμβάλλει στην ανάπτυξή της:
Γενετικοί παράγοντες
Ορισμένες γενετικές μεταλλάξεις συνδέονται με την ανάπτυξη της νόσου του Πάρκινσον. Αν και οι μεταλλάξεις αυτές είναι σχετικά σπάνιες και συνήθως αντιπροσωπεύουν ένα μικρό ποσοστό των περιπτώσεων, μπορεί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε ορισμένες περιπτώσεις. Μεταλλάξεις σε γονίδια όπως τα SNCA, LRRK2 και PARKIN έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Πάρκινσον.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες
Η έκθεση σε ορισμένους περιβαλλοντικούς παράγοντες έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου του Πάρκινσον. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν:
- Τοξίνες: Η παρατεταμένη έκθεση σε ορισμένες τοξίνες, όπως τα φυτοφάρμακα και τα ζιζανιοκτόνα, έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Πάρκινσον. Η χημική ένωση ροτενόνη, για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί βλάβη στους νευρώνες που παράγουν ντοπαμίνη σε μελέτες σε ζώα.
- Βαρέα μέταλλα: Η έκθεση σε βαρέα μέταλλα όπως ο μόλυβδος και το μαγγάνιο, ιδίως σε επαγγελματικό περιβάλλον, έχει προταθεί ως παράγοντας κινδύνου για τη νόσο Πάρκινσον.
- Τραύμα στο κεφάλι: Επαναλαμβανόμενες κακώσεις ή τραύματα στο κεφάλι έχουν συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου του Πάρκινσον, ιδίως σε άτομα με ιστορικό διάσεισης.
Οξειδωτικό στρες και φλεγμονή
Το χρόνιο οξειδωτικό στρες, το οποίο εμφανίζεται όταν υπάρχει ανισορροπία μεταξύ της παραγωγής αντιδραστικών ειδών οξυγόνου και της ικανότητας του οργανισμού να τα εξουδετερώνει, μπορεί να συμβάλλει στον εκφυλισμό των νευρώνων που παράγουν ντοπαμίνη. Η φλεγμονή στον εγκέφαλο, που συχνά συνδέεται με νευροεκφυλιστικές ασθένειες, μπορεί επίσης να διαδραματίσει ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου Πάρκινσον.
Ηλικία και γενετική
Η αύξηση της ηλικίας αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τη νόσο του Πάρκινσον.
Ο κίνδυνος εμφάνισης της πάθησης αυξάνεται με την ηλικία, αν και μπορεί να εμφανιστούν περιπτώσεις πρώιμης εμφάνισης λόγω συγκεκριμένων γενετικών μεταλλάξεων. Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό της νόσου Πάρκινσον διατρέχουν ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο, γεγονός που υποδηλώνει μια γενετική συνιστώσα της νόσου.
Μιτοχονδριακή δυσλειτουργία
Τα μιτοχόνδρια είναι οργανίδια παραγωγής ενέργειας μέσα στα κύτταρα. Η δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων μπορεί να οδηγήσει σε ανεπαρκή παροχή ενέργειας στα κύτταρα, συμπεριλαμβανομένων των νευρώνων που παράγουν ντοπαμίνη, συμβάλλοντας στον εκφυλισμό τους.
Ποια τα συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον;
Τα συμπτώματα σχετίζονται κυρίως με την απώλεια των νευρώνων που παράγουν ντοπαμίνη στον εγκέφαλο, ιδίως στη μέλανα ουσία. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:
Κινητικά συμπτώματα
- Τρόμος ηρεμίας: Ο τρόμος (τρέμουλο), που συχνά παρατηρείται στα χέρια, αλλά μπορεί να προσβάλει όλα τα άκρα ή και το κεφάλι, είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της νόσου του Πάρκινσον. Ο τυπικός, για τη νόσο, τρόμος εμφανίζεται στην ηρεμία και εξαφανίζεται στις εκούσιες κινήσεις. Όμως στη νόσο του Πάρκινσον μπορεί να εκδηλωθεί κάθε είδος τρόμου
- Βραδυκινησία: Η βραδυκινησία υποδηλώνει τη βραδύτητα των κινήσεων και αποτελεί κεντρικό χαρακτηριστικό της νόσου Πάρκινσον. Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν δυσκολία στην έναρξη των κινήσεων, δυσκολία στην αλλαγή θέσης, αργή βάδιση με μειωμένη ταλάντωση των χεριών και μια γενική αίσθηση βραδύτητας στις καθημερινές δραστηριότητες
- Δυσκαμψία: Η μυϊκή δυσκαμψία και η αντίσταση στην κίνηση μπορεί να καταστήσουν τις καθημερινές εργασίες πρόκληση. Η δυσκαμψία επηρεάζει τόσο τις εκούσιες όσο και τις ακούσιες κινήσεις
- Αστάθεια: Η διαταραχή της ισορροπίας και του συντονισμού των κινήσεων μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκολία διατήρησης της όρθιας στάσης και σε αυξημένο κίνδυνο πτώσεων
Μη κινητικά συμπτώματα
- Κατάθλιψη και άγχος: Οι μεταβολές της διάθεσης, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και του άγχους, είναι συχνές μεταξύ των ατόμων με Πάρκινσον, πολλές φορές μάλιστα μπορεί να προηγούνται των κυρίων κινητικών εκδηλώσεων κατά πολλά έτη.
- Γνωστικές διαταραχές: Ορισμένα άτομα με νόσο του Πάρκινσον εμφανίζουν γνωστικές διαταραχές, όπως διαταραχή της μνήμης, της προσοχής και της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων. Αυτό μπορεί να εξελιχθεί σε μια κατάσταση που ονομάζεται άνοια της νόσου του Πάρκινσον σε μεταγενέστερα στάδια της νόσου.
- Διαταραχές του ύπνου: Μπορεί να εμφανιστούν διαταραχές του ύπνου, όπως αϋπνία, κατακερματισμένος ύπνος και υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Χαρακτηριστική και αρκετά ειδική για την νόσο του Πάρκινσον είναι η λεγόμενη συμπεριφορική διαταραχή του ύπνου REM, που αποτελεί μία από τις πρώιμες εκδηλώσεις της νόσου. Σε αυτήν, οι ασθενείς μοιάζει να ζουν τα όνειρά τους - τα οποία πολλές φορές έχουν βίαιο, αγχωτικό ή τρομακτικό περιεχόμενο: οι ασθενείς κινούνται, κλοτσάνε, φωνάζουν και μπορεί να τραυματιστούν πέφτοντας από το κρεβάτι, είτε να τραυματίσουν τη/τον σύντροφό τους. Οι ασθενείς συνήθως δεν έχουν επίγνωση της διαταραχής και η περιγραφή της/του συντρόφου είναι καθοριστική για τη διάγνωσή της.
- Διαταραχή του Αυτόνομου νευρικού συστήματος: Η δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως δυσκοιλιότητα, προβλήματα ούρησης και χαμηλή αρτηριακή πίεση κατά την ορθοστασία.
- Προβλήματα ομιλίας και κατάποσης: Μπορεί να εμφανιστεί μειωμένη φωνητική ένταση, συγκεχυμένη ομιλία και δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία).
- Απώλεια όσφρησης: Η μειωμένη αίσθηση της όσφρησης (υποσμία) είναι συχνά ένα πρώιμο μη κινητικό σύμπτωμα της νόσου.
- Πόνος: Μπορεί να παρουσιαστεί μυοσκελετικός πόνος στα άκρα αλλά και τον κορμό, συμπεριλαμβανομένων μυϊκών κραμπών και δυσφορία στις αρθρώσεις, που είναι αποτέλεσμα της μυϊκής δυσκαμψίας και της ακινησίας.
- Ψυχιατρικά συμπτώματα: Μπορεί να εκδηλωθούν είτε στα πλαίσια της νόσου, είτε ως παρενέργεια της αγωγής και συμπεριλαμβάνουν ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδέες και παρορμητικές συμπεριφορές ή διαταραχή του ελέγχου των παρορμήσεων (το τελευταίο είναι σπάνια, αλλά χαρακτηριστική παρενέργεια των αγωνιστών της ντοπαμίνης).
Πώς γίνεται η διάγνωση της νόσου Πάρκινσον;
Η διάγνωση της νόσου του Πάρκινσον είναι καθαρά μια κλινική διάγνωση. Τίθεται μετά από μια ενδελεχή ιατρική αξιολόγηση που λαμβάνει υπόψη το ιατρικό ιστορικό, τη κλινική νευρολογική εξέταση και την αξιολόγηση βοηθητικών παρακλινικών μεθόδων.
Στη διάγνωση συμμετέχουν συχνά νευρολόγοι και ειδικοί στις κινητικές διαταραχές. Τα κλινικά κριτήρια, όπως η παρουσία βασικών κινητικών συμπτωμάτων όπως ο τρόμος, η βραδυκινησία και η δυσκαμψία, εξετάζονται για να διαπιστωθεί εάν ταυτίζονται με τα χαρακτηριστικά πρότυπα της νόσου Πάρκινσον. Επιπλέον, πρέπει να αποκλειστούν άλλες καταστάσεις που μπορεί να μιμούνται τη νόσο Πάρκινσον, όπως ο ιδιοπαθης τρόμος ή ο παρκινσονισμός που προκαλείται από φάρμακα. Τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου, όπως η μαγνητική τομογραφία και το σπινθηρογράφημα βασικών γαγγλίων με Ι-123-ιοφλουπάνιο (DaTSCAN) μπορούν να βοηθήσουν στον αποκλεισμό άλλων νόσων.
Μια ολοκληρωμένη διάγνωση επιτρέπει στους νευρολόγους να αναπτύξουν προσαρμοσμένα σχέδια θεραπείας και στρατηγικές διαχείρισης για τα άτομα με νόσο του Πάρκινσον.
Ποια είναι τα στάδια της νόσου Πάρκινσον;
Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια προοδευτική διαταραχή που συνήθως εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου. Η ποσοτικοποίηση της βαρύτητας της νόσου γίνεται πλέον βάση της κλίμακας UPDRS. Όμως, λόγω της απλότητάς της η παλαιότερη κλίμακα των Hoehn & Yahr συνεχίζει να χρησιμοποιείται για να περιγράψει το στάδιο βαρύτητας της νόσου.
- Πρώιμο στάδιο
Στα αρχικά στάδια, τα κινητικά συμπτώματα είναι ήπια και συχνά περιορίζονται στη μία πλευρά του σώματος. Μπορεί να υπάρχουν τρόμος, ακαμψία και βραδύτητα της κίνησης (βραδυκινησία), αλλά δεν είναι αρκετά σοβαρά ώστε να επηρεάζουν σημαντικά τις καθημερινές δραστηριότητες. - Μέτριο στάδιο
Τα συμπτώματα γίνονται αμφίπλευρα, επηρεάζοντας και τις δύο πλευρές του σώματος. Ο τρόμος, η βραδυκινησία και η ακαμψία είναι πιο έντονα και τα άτομα μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες με το περπάτημα και την ισορροπία. Παρά τις προκλήσεις αυτές, τα άτομα σε αυτό το στάδιο μπορούν ακόμη να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους σε πολλές πτυχές της καθημερινής ζωής. - Προχωρημένο στάδιο
Σε αυτό το στάδιο, τα κινητικά συμπτώματα γίνονται πιο σοβαρά και επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινή λειτουργικότητα. Τα προβλήματα ισορροπίας και ο μεγαλύτερος κίνδυνος πτώσεων είναι συνηθισμένα. Παρά τις δυσκολίες αυτές, τα άτομα μπορούν ακόμη να διαχειριστούν πολλές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, αλλά μπορεί να χρειάζονται βοήθεια σε πιο σύνθετες εργασίες. - Σοβαρό στάδιο
Τα κινητικά συμπτώματα είναι πλέον σοβαρά και επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής. Τα άτομα σε αυτό το στάδιο συχνά χρειάζονται βοήθεια στις καθημερινές δραστηριότητες και μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολία στο περπάτημα ή στην ορθοστασία χωρίς βοήθεια. Ωστόσο, μπορούν ακόμη να εκτελούν ορισμένες εργασίες ανεξάρτητα. - Τελικό στάδιο
Στο τελικό στάδιο, τα άτομα είναι συνήθως καθηλωμένα σε αναπηρικό αμαξίδιο ή στο κρεβάτι λόγω των ακραίων περιορισμών στην κινητικότητα. Τα κινητικά συμπτώματα είναι πολύ σοβαρά και μπορεί επίσης να υπάρχουν πρόσθετες επιπλοκές, όπως η γνωστική έκπτωση και τα προχωρημένα μη κινητικά συμπτώματα.
Πιθανές επιπλοκές
Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια πολύπλοκη διαταραχή που μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες επιπλοκές καθώς εξελίσσεται. Αυτές οι επιπλοκές μπορούν να επηρεάσουν διάφορες πτυχές της σωματικής, νοητικής και συναισθηματικής ευεξίας ενός ατόμου. Ακολουθούν ορισμένες κοινές επιπλοκές που σχετίζονται με τη νόσο του Πάρκινσον:
Κινητικές επιπλοκές
- Κινητικές διακυμάνσεις: Καθώς η νόσος Πάρκινσον εξελίσσεται, τα άτομα ενδέχεται να παρουσιάσουν διακυμάνσεις στην ανταπόκρισή τους στα φάρμακα. Αυτές οι διακυμάνσεις μπορεί να οδηγήσουν σε περιόδους βελτιωμένης κινητικότητας (περίοδοι ON) που ακολουθούνται από περιόδους μειωμένης αποτελεσματικότητας των φαρμάκων (περίοδοι OFF). Αρχικά, αυτές οι περίοδοι συσχετίζονται με την ώρα λήψης των φαρμάκων, αργότερα μπορεί να γίνουν όμως απρόβλεπτες.
- Δυσκινησίες: Οι δυσκινησίες είναι ακούσιες, ανεξέλεγκτες κινήσεις που μπορεί να εμφανιστούν ως παρενέργεια της μακροχρόνιας χρήσης φαρμάκων, ιδίως της λεβοντόπα. Συχνά, παρουσιάζονται ως στρεβλώσεις ή σπαρταριστές κινήσεις (χορεία).
- Πάγωμα της βάδισης: Ορισμένα άτομα με Πάρκινσον βιώνουν επεισόδια "παγώματος", όπου ξαφνικά δεν μπορούν να προχωρήσουν προς τα εμπρός παρόλο που σκοπεύουν να περπατήσουν. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πτώσεις και μειωμένη κινητικότητα.
Μη κινητικές επιπλοκές
- Γνωστικές διαταραχές: Η γνωστική έκπτωση μπορεί να κυμαίνεται από την ήπια γνωστική διαταραχή έως τις πιο σοβαρές μορφές άνοιας. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τη μνήμη, την προσοχή, τις εκτελεστικές λειτουργίες και τη λήψη αποφάσεων.
- Κατάθλιψη και άγχος: Οι διαταραχές της διάθεσης, όπως η κατάθλιψη και το άγχος, είναι συχνές στη νόσο του Πάρκινσον και μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής του ατόμου.
- Ψευδαισθήσεις και παραληρητικές ιδέες: Ορισμένα άτομα μπορεί να εμφανίσουν ψευδαισθήσεις (να βλέπουν ή να ακούνε πράγματα που δεν υπάρχουν) ή παραληρητικές ιδέες (ψευδείς πεποιθήσεις) καθώς η νόσος εξελίσσεται, συχνά ως παρενέργεια της ντοπαμινεργικής αγωγής.
- Διαταραχές ύπνου: Οι διαταραχές του ύπνου, συμπεριλαμβανομένων της αϋπνίας, του συνδρόμου ανήσυχων ποδιών και της διαταραχής συμπεριφοράς στον ύπνο REM (ενεργητικά όνειρα), μπορεί να διαταράξουν τα πρότυπα ύπνου.
- Προβλήματα ομιλίας και κατάποσης: Η δυσκολία στην καθαρή ομιλία και στην κατάποση (δυσφαγία) μπορεί να οδηγήσει σε προκλήσεις επικοινωνίας και αυξημένο κίνδυνο εισρόφησης και πνευμονίας.
- Αυτόνομη δυσλειτουργία: Η δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όπως ορθοστατική υπόταση (χαμηλή αρτηριακή πίεση κατά την ορθοστασία) και πτώσεις, προβλήματα ούρησης και δυσκοιλιότητα.
Πτώσεις
Οι πτώσεις αποτελούν σημαντικό πρόβλημα και κίνδυνο νοσηρότητας λόγω των διαταραχών ισορροπίας, βάδισης και συντονισμού των κινήσεων που σχετίζονται με τη νόσο του Πάρκινσον.
Κοινωνικές και συναισθηματικές προκλήσεις
- Απομόνωση και απόσυρση: Κοινωνική απομόνωση και απόσυρση μπορεί να εμφανιστούν λόγω της μειωμένης κινητικότητας, των δυσκολιών επικοινωνίας και των αλλαγών στη διάθεση.
- Καταπόνηση του φροντιστή: Η φροντίδα κάποιου ατόμου με Πάρκινσον μπορεί να είναι σωματικά και συναισθηματικά απαιτητική, οδηγώντας σε άγχος και εξουθένωση του φροντιστή, για αυτό είναι απαραίτητο οι φροντιστές να συμβουλεύονται έναν ειδικό για την ψυχολογική στήριξή τους.
Επιπλοκές που σχετίζονται με τη φαρμακευτική αγωγή
- Παρενέργειες της φαρμακευτικής αγωγής: Ορισμένα φάρμακα για τη νόσο Πάρκινσον μπορεί να έχουν παρενέργειες, όπως ναυτία, έμετος, χαμηλή αρτηριακή πίεση, οιδήματα κάτω άκρων, επιδείνωση της δυσκοιλιότητας, γνωστικές και συμπεριφορικές διαταραχές, όπως π.χ. διαταραχή ελέγχου των παρορμήσεων.
Ποια η αντιμετώπιση της νόσου Πάρκινσον;
Η θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον είναι πολύπλευρη και αποσκοπεί στη διαχείριση των συμπτωμάτων, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες ανάγκες του ατόμου καθώς η νόσος εξελίσσεται. Δυστυχώς, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει μια αιτιολογική θεραπεία.
Πληθώρα υποψηφίων φαρμάκων βρίσκονται σε κλινικές δοκιμές. Τα θεραπευτικά σχέδια είναι ιδιαίτερα εξατομικευμένα και μπορεί να περιλαμβάνουν συνδυασμό φαρμάκων, θεραπειών, τροποποιήσεων του τρόπου ζωής και, σε ορισμένες περιπτώσεις, χειρουργικές επεμβάσεις.
Ακολουθούν ορισμένα βασικά στοιχεία της θεραπείας της νόσου του Πάρκινσον:
Φάρμακα
Χρησιμοποιούνται διάφοροι τύποι φαρμάκων για τη διαχείριση των κινητικών συμπτωμάτων της νόσου του Πάρκινσον. Σε αυτά περιλαμβάνονται:
- Λεβοντόπα: Η λεβοντόπα είναι πρόδρομη ουσία της ντοπαμίνης και μετατρέπεται σε ντοπαμίνη στον εγκέφαλο. Βοηθά στην ανακούφιση των κινητικών συμπτωμάτων και συχνά θεωρείται το πιο αποτελεσματικό φάρμακο για τη νόσο του Πάρκινσον. Χορηγείται πάντα σε συνδυασμό με αναστολέα του ενζύμου Ντόπα-αποκαρβοξυλάση ώστε να μειώνεται η αποδόμηση της λεβοντόπα στην περιφέρεια και να αυξάνεται η διαθέσιμη για το κεντρικό νευρικό σύστημα.
- Αγωνιστές της ντοπαμίνης: Αυτά τα φάρμακα μιμούνται τις επιδράσεις της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με τη λεβοντόπα ή ως μονοθεραπεία.
- Αναστολείς της ΜΑΟ-Β: Αυτά τα φάρμακα αναστέλλουν τη διάσπαση της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, παρατείνοντας τα αποτελέσματά της.
- Αναστολείς της COMT: Οι αναστολείς COMT αναστέλλουν τον μεταβολισμό της λεβοντόπα και συμβάλλουν στην παράταση της δράσης της.
Βαθιά διέγερση του εγκεφάλου (DBS)
Η βαθιά διέγερση του εγκεφάλου είναι μια χειρουργική διαδικασία που περιλαμβάνει την εμφύτευση ηλεκτροδίων σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Αυτά τα ηλεκτρόδια παρέχουν ηλεκτρικά ερεθίσματα για την ανακούφιση των κινητικών συμπτωμάτων. Η βαθιά διέγερση του εγκεφάλου συνήθως εξετάζεται για άτομα με προχωρημένη νόσο του Πάρκινσον που αντιμετωπίζουν κινητικές διακυμάνσεις και επιπλοκές που σχετίζονται με τη φαρμακευτική αγωγή, ενώ επίσης ενδείκνυται για την θεραπεία του τρόμου όταν αυτός είναι σοβαρός και δεν ανταποκρίνεται στην φαρμακευτική αγωγή.
Φυσικοθεραπεία και εργοθεραπεία
Η φυσικοθεραπεία επικεντρώνεται στη διατήρηση της κινητικότητας, της ισορροπίας και της δύναμης. Η εργοθεραπεία ασχολείται με τις καθημερινές δραστηριότητες, βοηθώντας τα άτομα να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους.
Θεραπεία λόγου και κατάποσης
Αυτές οι θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των δυσκολιών ομιλίας και κατάποσης που συχνά προκύπτουν στη νόσο του Πάρκινσον.
Γνωστικές και συμπεριφορικές θεραπείες
Οι γνωστικές θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των γνωστικών διαταραχών και στη βελτίωση της νοητικής λειτουργίας. Οι συμπεριφορικές θεραπείες αντιμετωπίζουν τις διαταραχές της διάθεσης, το άγχος και την κατάθλιψη.
Τροποποιήσεις του τρόπου ζωής
Η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση των συμπτωμάτων του Πάρκινσον. Η τακτική άσκηση, η ισορροπημένη διατροφή και η διαχείριση του άγχους είναι σημαντικά.
Υποστηρικτική φροντίδα
Η υποστηρικτική φροντίδα περιλαμβάνει τη διαχείριση των μη κινητικών συμπτωμάτων, τη βελτιστοποίηση της φαρμακευτικής αγωγής και την παροχή συναισθηματικής υποστήριξης για τα άτομα και τους φροντιστές τους.
Έρευνα και κλινικές δοκιμές
Η συμμετοχή σε ερευνητικές μελέτες και κλινικές δοκιμές μπορεί να συμβάλει στην πρόοδο της κατανόησης της νόσου του Πάρκινσον και στον εντοπισμό πιθανών νέων θεραπειών. Γίνεται σε ειδικά κέντρα συνήθως σε επίπεδο πανεπιστημιακού νοσοκομείου.
Υποστήριξη των φροντιστών
Η φροντίδα κάποιου ατόμου με νόσο Πάρκινσον μπορεί να αποτελέσει πρόκληση. Οι ομάδες υποστήριξης, η συμβουλευτική και η φροντίδα ανάπαυλας μπορούν να βοηθήσουν τους φροντιστές να αντιμετωπίσουν τις απαιτήσεις της φροντίδας.
Συνοψίζοντας, η νόσος του Πάρκινσον είναι μια εκφυλιστική προοδευτική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος με πολλαπλές εκδηλώσεις που υπερβαίνουν της ευρέως γνωστές κινητικές διαταραχές και περιορίζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών όσο και των φροντιστών τους. Καθώς, όμως, η επιστήμη βαδίζει προς τα εμπρός η κατανόηση της νόσου ολοένα και βαθαίνει.
Η πρόοδος της νευρολογίας τις τελευταίες δεκαετίες είναι ραγδαία (βλέπε νέα φάρμακα για την Άνοια Alzheimer) πράγμα που μας επιτρέπει να είμαστε αισιόδοξοι και να αναμένουμε μεσοπρόθεσμα νέες ανακαλύψεις και θεραπείες που υπόσχονται να μεταμορφώσουν το τοπίο στη νόσο του Πάρκινσον.