Λιπώδες ήπαρ: Τι είναι, ποια τα αίτια και η αντιμετώπιση;
Το συκώτι ή αλλιώς ήπαρ, που εντοπίζεται στην άνω δεξιά κοιλία, είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος και έχει ως βασικές του λειτουργίες την απομάκρυνση των τοξινών από το αίμα και την επεξεργασία των θρεπτικών συστατικών που εξασφαλίζονται μέσω των τροφίμων. Πριν το αίμα φτάσει σε οποιοδήποτε άλλο όργανο του σώματος, φιλτράρεται πρώτα από το συκώτι. Κατά τους απεικονιστικούς ελέγχους της κοιλίας, συχνά μπορεί να ανευρεθεί "λίπος στο συκώτι". Συνήθως, η διάγνωση είναι τυχαία, γιατί η λιπώδης διήθηση στην πλειονότητα των περιπτώσεων παραμένει κλινικά ασυμπτωματική.
Το λιπώδες ήπαρ (ή αλλιώς λιπώδης ηπατική νόσος ή ηπατική στεάτωση) είναι μια κατάσταση υγείας η οποία προκαλείται από την συσσώρευση περίσσιου λίπους στο συκώτι, πράγμα που οδηγεί στην δυσλειτουργία του οργάνου. Οι περισσότεροι άνθρωποι με λιπώδη νόσο του ήπατος δεν αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας, όμως, σε ορισμένες περιπτώσεις, το λιπώδες ήπαρ μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική βλάβη. Η λιπώδης ηπατική νόσος μπορεί να είναι αποτέλεσμα υπερκατανάλωσης αλκοόλ ή άλλων αιτιών και μπορεί να αντιμετωπιστεί ή/και να αναστραφεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Τι είναι το λιπώδες ήπαρ;
Λιπώδης ηπατική νόσος ονομάζεται η κατάσταση που χαρακτηρίζεται από συσσώρευση περίσσειας λίπους στο συκώτι. Παρόλο που το συκώτι είναι φυσιολογικό να περιέχει λίγο λίπος, σε περίπτωση που αυτό αντιπροσωπεύει ή ξεπερνά το 10% του βάρους του, τότε ο γιατρός κάνει λόγο για λιπώδες ήπαρ, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως η φλεγμονή. Η φλεγμονή στο συκώτι, με την πάροδο του χρόνου προκαλεί ουλές και σκλήρυνση, μια κατάσταση που ονομάζεται κίρρωση του ήπατος, που δυνητικά μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική ανεπάρκεια.
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής θεωρούνται το κλειδί της πρόληψης και της βελτίωσης της λιπώδους ηπατικής νόσου. Το σώμα των ατόμων που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και φαγητού, μετατρέπει αυτή την περίσσεια θερμίδων σε λίπος, το οποίο τείνει να αποθηκεύεται στα ηπατικά κύτταρα. Ως εκ τούτου, η μειωμένη κατανάλωση αλκοόλ και η υγιεινή διατροφή, μειώνουν τον κίνδυνο λιπώδους ηπατικής νόσου ή βελτιώνουν την ήδη υπάρχουσα κατάσταση.
Τι προκαλεί την λιπώδη διήθηση στο ήπαρ;
Η λιπώδης ηπατική νόσος (ή αλλιώς λιπώδης διήθηση του ήπατος), είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων που επηρεάζουν τον οργανισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οι πιο κοινές αιτίες του λιπώδους ήπατος είναι οι ακόλουθες:
- Παχυσαρκία, ειδικά για τα άτομα που το λίπος τους συσσωρεύεται γύρω από την κοιλιά τους
- Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
- Αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Υπερκατανάλωση αλκοόλ
- Αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων
- Αντίσταση στην ινσουλίνη
- Γονιδιακή προδιάθεση για λιπώδη ηπατική νόσο
- Μεγαλύτερη ηλικία, οι άνθρωποι καθώς μεγαλώνουν είναι πιο επιρρεπείς στη συσσώρευση λίπους στο συκώτι
- Υπολειτουργικός θυρεοειδής
- Λήψη ορισμένων φαρμάκων, όπως η αμιωδαρόνη (Cordarone), η διλτιαζέμη (Cardizem), η ταμοξιφαίνη (Nolvadex) και τα στεροειδή
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
- Επιπλοκές εγκυμοσύνης
- Υπνική άπνοια
- Υποσιτισμός
- Γρήγορη απώλεια βάρους
- Έκθεση σε ορισμένες τοξίνες και χημικές ουσίες
- Ιατρικές καταστάσεις που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα χρησιμοποιεί και αποθηκεύει λίπος
- Ηπατίτιδα C ή άλλες λοιμώξεις
- Αφαίρεση χοληδόχου κύστης
Σημειώνεται ότι υπάρχουν δύο τύποι λιπώδους ηπατικής νόσου, οι οποίες έχουν ως βάση τους διαφορετικές αιτίες προέλευσης και συγκεκριμένα υπάρχει η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος, η οποία σχετίζεται με τον μεταβολισμό και προκαλείται από την παχυσαρκία και την αδράνεια και η λιπώδης ηπατική νόσος που σχετίζεται με το αλκοόλ, η οποία προκαλείται από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Ποια τα συμπτώματα της λιπώδους διήθησης στο ήπαρ;
Η λιπώδης διήθηση του ήπατος, είτε σχετίζεται με το αλκοόλ, είτε όχι, είναι συνήθως σιωπηλή με λίγα ή/και καθόλου συμπτώματα. Όταν όμως τα συμπτώματα αρχίσουν να κάνουν την εμφάνισή τους αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πρήξιμο στην κοιλιακή περιοχή
- Μεγαλύτερο στήθος από το κανονικό στους άνδρες
- Διεύρυνση αγγείων κάτω από το δέρμα
- Κιτρίνισμα δέρματος και λευκού μέρους του ματιού (ίκτερος)
- Έντονη κόπωση και γενική αδιαθεσία
- Απώλεια βάρους
- Ψυχική σύγχυση
- Απώλεια όρεξης
- Πόνος στη δεξιά πλευρά της κοιλιάς
- Εύκολοι μώλωπες
- Φαγούρα στο δέρμα
- Σκουρόχρωμα ούρα
- Εμετός με ίχνη αίματος
- Μαύρα κόπρανα
- Πρήξιμο στα πόδια
Αν εμφανίζετε κάποια από τα πιο πάνω συμπτώματα, επικοινωνήστε και επισκεφτείτε τον γιατρό σας για εξετάσεις.
Πώς γίνεται η διάγνωση της λιπώδους διήθησης στο ήπαρ;
Εξαιτίας του ότι οι περισσότεροι ασθενείς με λιπώδη διήθηση του ήπατος δεν εμφανίζουν συμπτώματα, η διάγνωση της κατάστασης δεν είναι εύκολη. Ο γιατρός, για να κάνει διάγνωση λιπώδους ηπατικής νόσου θα εξετάσει πρώτα το ιατρικό ιστορικό του ασθενή, θα ζητήσει να μάθει για το αν ο ασθενής καταναλώνει αλκοόλ, αν λαμβάνει κάποια φάρμακα, για τις διατροφικές του συνήθειες και γενικά για τον τρόπο ζωής του. Ακολούθως θα προχωρήσει σε φυσική εξέταση, κατά την οποία θα ζυγίσει τον ασθενή και θα τον ελέγξει σωματικά για σημάδια ηπατικού προβλήματος, όπως ο ίκτερος.
Στη συνέχεια, ο γιατρός θα προχωρήσει σε μια σειρά από διαγνωστικές εξετάσεις όπως:
- Εξετάσεις αίματος
Με τις εξετάσεις αίματος ελέγχονται τα επίπεδα των ηπατικών ενζύμων στο αίμα, όπως η αμινοτρανσφεράση της αλανίνης (ALT) και η ασπαρτική αμινοτρανσφεράση (AST). Τα αυξημένα επίπεδα υποδηλώνουν ηπατικό πρόβλημα.
- Απεικονιστικές εξετάσεις
Οι απεικονιστικές εξετάσεις όπως το υπερηχογράφημα, η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία, βοηθούν τον γιατρό να διαπιστώσει οπτικά, εάν υπάρχει λίπος στο συκώτι.
- Βιοψία ήπατος
Η βιοψία του ήπατος είναι μια διαδικασία κατά την οποία ο ηπατολόγος παίρνει ένα μικρό δείγμα ιστού από το συκώτι, το οποίο ελέγχεται αργότερα σε εργαστηριακό περιβάλλον. Σημειώνεται ότι δεν χρειάζονται όλα τα άτομα βιοψία ήπατος, παραμόνο τα άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο λιπώδους ήπατος και τα άτομα που οι υπόλοιπές τους εξετάσεις έχουν δείξει επιπλοκές, όπως η κίρρωση του ήπατος.
Ποια η αντιμετώπιση της λιπώδους διήθησης στο ήπαρ;
Για την πλήρη θεραπεία της λιπώδους διήθησης του ήπατος, δεν υπάρχει συγκεκριμένο φάρμακο. Οι θεραπείες και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής που προτείνονται από τους γιατρούς αποσκοπούν στη διαχείριση των παραγόντων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της πάθησης.
Συγκεκριμένα, για τη θεραπεία της λιπώδους ηπατικής νόσου προτείνονται τα ακόλουθα:
- Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ ή η πλήρης αποφυγή του
- Απώλεια σωματικού βάρους για παχύσαρκα ή υπέρβαρα άτομα
- Λήψη φαρμάκων για τη διαχείριση καταστάσεων υγείας που συμβάλλουν στο λιπώδες ήπαρ, όπως φάρμακα για τον διαβήτη, τη χοληστερίνη και τα τριγλυκαιρίδια
- Λήψη βιταμίνης Ε και θειαζολιδινεδιόνες (φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του διαβήτη όπως το Actos και το Avandia) σε συγκεκριμένες περιπτώσεις
- Υγιεινή διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά
- Αποφυγή κατανάλωσης ζάχαρης
- Αποφυγή φαρμάκων που επηρεάζουν το συκώτι (συμβουλευτείτε τον γιατρό σας)
- Διακοπή καπνίσματος
- Σωματική άσκηση
Συνοπτικά, η λιπώδης ηπατική νόσος επηρεάζει έναν στους δέκα ενήλικες και θεωρείται το βασικότερο προειδοποιητικό σημάδι για την αποφυγή κάποιας θανατηφόρας ηπατικής πάθησης, όπως η κίρρωση του ήπατος και ο καρκίνος του ήπατος.
Οι ασθενείς με λιπώδες ήπαρ, ακόμη και αν δεν αντιμετωπίζουν συμπτώματα και ηπατική δυσλειτουργία, θα πρέπει να είναι προσεκτικοί και να λαμβάνουν μέτρα διαχείρισης και αναστροφής της κατάστασής τους.
- https://www.healthdirect.gov.au/fatty-liver
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15831-fatty-liver-disease