Καρκίνος του μαστού: Αίτια, συμπτώματα και θεραπεία
Ο καρκίνος του μαστού είναι μια απειλητική νόσος που πλήττει πολλές γυναίκες και, αν και λιγότερο συχνά, άνδρες. Είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε τις αιτίες, τα συμπτώματα, τις θεραπείες και το ρόλο της κληρονομικότητας στην ανάπτυξή του. Το παρόν άρθρο απαντά σε συχνές ερωτήσεις και ρίχνει φως στις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά τη διάγνωση και τη θεραπεία του.
Τι είναι ο καρκίνος του μαστού;
Ο καρκίνος του μαστού είναι ένας τύπος καρκίνου που προέρχεται συνήθως από τους γαλακτοφόρους πόρους (πορογενές καρκίνωμα) ή τα λόβια (λοβιακό καρκίνωμα), τα οποία είναι υπεύθυνα για την παραγωγή γάλακτος. Με την πάροδο του χρόνου, τα καρκινικά κύτταρα μπορεί να πολλαπλασιαστούν και να σχηματίσουν όγκους. Εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία, τα κύτταρα αυτά μπορεί να εισβάλουν σε κοντινούς ιστούς και να εξαπλωθούν ακόμη και σε άλλα μέρη του σώματος γνωστό ως μετάσταση.
Τι προκαλεί τον καρκίνο του μαστού;
Τα ακριβή αίτια του καρκίνου του μαστού δεν είναι πλήρως γνωστά, αλλά έχουν εντοπιστεί διάφοροι παράγοντες κινδύνου. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε δύο κύριες ομάδες: αυτούς που μπορείτε να ελέγξετε και αυτούς που δεν μπορείτε.
Μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου:
- Φύλο: Ο καρκίνος του μαστού προσβάλλει κυρίως τις γυναίκες, αν και οι άνδρες μπορούν επίσης να αναπτύξουν τη νόσο
- Ηλικία: Ο κίνδυνος καρκίνου του μαστού αυξάνεται με την ηλικία, με τις περισσότερες περιπτώσεις να διαγιγνώσκονται σε γυναίκες άνω των 50 ετών
- Γενετική: Το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, ιδίως αν αφορά στενούς συγγενείς, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο
Παράγοντες κινδύνου που μπορούν να τροποποιηθούν:
- Επιλογές τρόπου ζωής: Το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού
- Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT): Η μακροχρόνια χρήση HRT για τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορεί να αυξήσει ελαφρώς τον κίνδυνο
- Αναπαραγωγικοί παράγοντες: Η καθυστέρηση της εγκυμοσύνης ή η απόκτηση του πρώτου σας παιδιού μετά την ηλικία των 30 ετών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο
- Σωματική αδράνεια και παχυσαρκία: Το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία συνδέεται με μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού
Σε ποιες ηλικίες εμφανίζεται ο καρκίνος του μαστού;
Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά διαγιγνώσκεται συχνότερα σε γυναίκες άνω των 50 ετών. Ο κίνδυνος αυξάνεται με την ηλικία και η πλειονότητα των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού εμφανίζεται σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Ωστόσο, ο καρκίνος του μαστού μπορεί να προσβάλει και γυναίκες ηλικίας 20 και 30 ετών. Οι τακτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού, συμπεριλαμβανομένων των αυτοεξετάσεων και των μαστογραφιών, είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη ανίχνευση, ανεξαρτήτως ηλικίας.
Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του μαστού;
Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να εκδηλωθεί με ποικίλα συμπτώματα, αλλά είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν εμφανίζουν συμπτώματα όλοι όσοι πάσχουν από καρκίνο του μαστού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο καρκίνος του μαστού ανιχνεύεται μέσω συνήθων εξετάσεων πριν γίνουν αντιληπτά τα συμπτώματα.
Ωστόσο, στα συνήθη συμπτώματα του καρκίνου του μαστού μπορεί να περιλαμβάνονται:
- Όγκος ή πάχυνση: Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι η παρουσία ενός ανώδυνου εξογκώματος ή πάχυνσης στο στήθος ή στην περιοχή της μασχάλης
- Αλλαγή του μεγέθους ή του σχήματος του μαστού: Οποιαδήποτε ανεξήγητη αλλαγή στο μέγεθος ή το σχήμα του μαστού θα πρέπει να αξιολογείται
- Αλλαγές στο δέρμα: Οι δερματικές αλλαγές πάνω ή γύρω από το στήθος, όπως ερυθρότητα, λακκούβες (όψη φλοιού πορτοκαλιού) ή ρυτίδες, μπορεί να είναι ενδεικτικές καρκίνου του μαστού
- Αλλαγές στις θηλές: Θα πρέπει να διερευνώνται αλλαγές στη θηλή, συμπεριλαμβανομένης της αναστροφής, της έκκρισης (εκτός του μητρικού γάλακτος) ή μιας θηλής που στρέφεται προς τα μέσα (εισολκή)
- Πόνος στο στήθος: Αν και ο πόνος στο στήθος συνδέεται συχνότερα με καλοήθεις καταστάσεις, μπορεί μερικές φορές να αποτελεί σύμπτωμα καρκίνου του μαστού
- Οίδημα του μαστού: Το ανεξήγητο πρήξιμο του μαστού, ακόμη και χωρίς εξόγκωμα, θα πρέπει να αξιολογηθεί από έναν εξειδικευμένο μαστολόγο
Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι αυτά τα συμπτώματα μπορεί επίσης να οφείλονται σε μη καρκινικές καταστάσεις και ότι δεν είναι όλες οι αλλαγές ή τα εξογκώματα του μαστού ενδεικτικά του καρκίνου του μαστού. Ωστόσο, εάν παρατηρήσετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, είναι ζωτικής σημασίας να συμβουλευτείτε αμέσως ένα μαστολόγο - χειρουργό μαστού για κλινική εξέταση και, εάν είναι απαραίτητο, για περαιτέρω διαγνωστικές εξετάσεις, όπως η μαστογραφία, υπερηχογράφημα, βιοψία και άμα χρήζει μαγνητική τομογραφία.
Η τακτική αυτοεξέταση του μαστού, οι απεικονιστικές εξετάσεις και η επίσκεψη σε εξειδικευμένο μαστολόγο μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, η οποία οδηγεί σε επιτυχή αποτελέσματα της θεραπείας. Εάν έχετε ανησυχίες σχετικά με την υγεία του μαστού σας ή οποιεσδήποτε ασυνήθιστες αλλαγές, είναι καλύτερο να συμβουλευτείτε έναν εξειδικευμένο μαστολόγο - χειρουργό μαστού για σωστή καθοδήγηση.
Ποια είναι η θεραπεία του καρκίνου του μαστού;
Η θεραπεία του καρκίνου του μαστού εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του σταδίου του καρκίνου, της ιστολογικής ταξινόμησης, του μοριακού τύπου, της κατάστασης υγείας της ασθενούς και των προτιμήσεών της. Οι συνήθεις θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:
- Χειρουργική επέμβαση
Η χειρουργική επέμβαση είναι συχνά το πρώτο βήμα στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Μπορεί να περιλαμβάνει την αφαίρεση του όγκου, ογκεκτομή, χρησιμοποιώντας τις πιο σύγχρονες τεχνικές ογκοπλαστικής ή ολόκληρου του μαστού μαστεκτομή με άμεση αποκατάσταση και διατήρηση της θηλής. Μπορεί επίσης να είναι απαραίτητη η αφαίρεση λεμφαδένων στη μασχαλιαία κοιλότητα στην περίπτωση που ο λεμφαδένας φρουρός είναι διηθημένος. - Ακτινοθεραπεία
Η ακτινοθεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση ακτινών Χ υψηλής ενέργειας. Συνήθως χρησιμοποιείται μετά τη χειρουργική επέμβαση για την εξάλειψη τυχόν εναπομεινάντων καρκινικών κυττάρων. - Χημειοθεραπεία
Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί φάρμακα για να εξαλείψει τα καρκινικά κύτταρα. Σε μερικές περιπτώσεις πραγματοποιείται πριν το χειρουργείο (προεγχειρητική χημειοθεραπεία) είτε μετά το χειρουργείο (μετεγχειρητική ή επικουρική χημειοθεραπεία). - Ορμονοθεραπεία
Ορισμένοι τύποι καρκίνου του μαστού με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς, μπορούν να ανταποκριθούν καλά στην ορμονοθεραπεία. - Στοχευμένη θεραπεία
Οι στοχευμένες θεραπείες είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε ορισμένες περιπτώσεις για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας. - Ανοσοθεραπεία
Η ανοσοθεραπεία αξιοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού για να στοχεύσει και να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα. Είναι μια πολλά υποσχόμενη μέθοδος για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού.
Καρκίνος του μαστού και κληρονομικότητα
Η κληρονομικότητα, ή η επίδραση της γενετικής, παίζει ρόλο στην ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού. Ακολουθούν ορισμένα βασικά σημεία για την κατανόηση της σχέσης μεταξύ του καρκίνου του μαστού και της κληρονομικότητας:
- Οικογενειακό ιστορικό: Το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ενός ατόμου να αναπτύξει τη νόσο. Εάν ένας στενός συγγενής, όπως η μητέρα, η αδελφή ή η κόρη, έχει εμφανίσει καρκίνο του μαστού, ιδίως σε νεαρή ηλικία, αυτό μπορεί να υποδηλώνει μια κληρονομικότητα
- Γονίδια BRCA1 και BRCA2: Ορισμένες γενετικές μεταλλάξεις συνδέονται στενά με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Τα πιο γνωστά γονίδια που συνδέονται με τον κληρονομικό καρκίνο του μαστού είναι τα BRCA1 και BRCA2. Οι μεταλλάξεις σε αυτά τα γονίδια αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου τόσο του μαστού όσο και των ωοθηκών. Τα άτομα με αυτές τις μεταλλάξεις έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους, συχνά σε μικρότερη ηλικία
- Άλλες γενετικές μεταλλάξεις: Εκτός από τα BRCA1 και BRCA2, υπάρχουν και άλλες γενετικές μεταλλάξεις, όπως οι TP53, PTEN και PALB2, που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Ωστόσο, οι μεταλλάξεις αυτές είναι λιγότερο συχνές από τις μεταλλάξεις BRCA1 και BRCA2
- Αξιολόγηση κινδύνου και γενετικές εξετάσεις: Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού μπορούν να εξετάσουν το ενδεχόμενο γενετικής συμβουλευτικής και εξέτασης. Η γενετική εξέταση μπορεί να προσδιορίσει εάν φέρουν συγκεκριμένες μεταλλάξεις που σχετίζονται με τον κληρονομικό καρκίνο του μαστού. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τον προσυμπτωματικό έλεγχο και τις στρατηγικές μείωσης του κινδύνου
- Προληπτικός έλεγχος και πρόληψη: Τα άτομα υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με κληρονομικές γονιδιακές μεταλλάξεις του καρκίνου του μαστού, συνιστάται να αρχίσουν τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού σε μικρότερη ηλικία και συχνότερα. Μπορεί επίσης να εξετάσουν επιλογές μείωσης του κινδύνου, όπως η προφυλακτική μαστεκτομή (προληπτική αφαίρεση του μαστού)
Απορίες σχετικά με τον καρκίνο του μαστού
Είναι ο καρκίνος του μαστού μόνο γυναικείο ζήτημα;
Όχι, ο καρκίνος του μαστού μπορεί να επηρεάσει και τους άνδρες, αν και είναι πολύ πιο συχνός στις γυναίκες.
Μπορεί να προληφθεί ο καρκίνος του μαστού;
Αν και ορισμένοι παράγοντες κινδύνου, όπως η γενετική, δεν μπορούν να αλλάξουν, οι επιλογές του τρόπου ζωής, όπως η διατήρηση υγιούς βάρους, η σωματική δραστηριότητα και ο περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ και λιπαρών τροφών, μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο.
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του μαστού;
Η έγκαιρη διάγνωση είναι απαραίτητη για την επιτυχή θεραπεία. Η αυτοεξέταση του μαστού, η κλινική εξέταση από εξειδικευμένο μαστολόγο και οι απεικονιστικές εξετάσεις αποτελούν βασικά εργαλεία.
Ποια είναι τα ποσοστά επιβίωσης για τον καρκίνο του μαστού;
Τα ποσοστά επιβίωσης για τον καρκίνο του μαστού ποικίλλουν ανάλογα με το στάδιο κατά τη διάγνωση και τον τύπο καρκίνου του μαστού. Συνολικά, η πρόοδος στη θεραπεία έχει βελτιώσει τα ποσοστά επιβίωσης τα τελευταία χρόνια.
Υπάρχουν ελπιδοφόρες εξελίξεις στην έρευνα για τον καρκίνο του μαστού;
Ναι, οι τρέχουσες έρευνες επικεντρώνονται στην ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών και ανοσοθεραπειών, οι οποίες προσφέρουν νέες ελπίδες για βελτιωμένα θεραπευτικά αποτελέσματα.
Τι είναι η μαστογραφία και πότε πρέπει να την κάνω;
Η μαστογραφία είναι ένας τύπος ακτινογραφίας που χρησιμοποιείται για την ανίχνευση του καρκίνου του μαστού. Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία συνιστά ότι οι γυναίκες με μέσο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού θα πρέπει να ξεκινούν τακτικές μαστογραφίες στην ηλικία των 40 ετών, ενώ όσες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο μπορεί να χρειαστεί να ξεκινήσουν νωρίτερα.
Ο καρκίνος του μαστού συνοδεύεται πάντα από εξόγκωμα;
Όχι, ο καρκίνος του μαστού μπορεί να παρουσιαστεί χωρίς αισθητό εξόγκωμα. Άλλες αλλαγές στο μαστό, όπως η εισολκή του δέρματος, η ερυθρότητα ή οι αλλαγές στην εμφάνιση της θηλής, μπορεί να αποτελούν πρώιμα σημάδια καρκίνου του μαστού. Η τακτική αυτοεξέταση του μαστού είναι απαραίτητη για την ανίχνευση τέτοιων αλλαγών.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για να αναπτύξουν οι άνδρες καρκίνο του μαστού;
Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, κληρονομικές γονιδιακές μεταλλάξεις, έκθεση σε ακτινοβολία, γυναικομαστία.
Τι είναι ο μεταστατικός καρκίνος του μαστού και πώς αντιμετωπίζεται;
Ο μεταστατικός καρκίνος του μαστού, επίσης γνωστός ως καρκίνος του μαστού σταδίου IV, έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει χημειοθεραπεία, στοχευμένη θεραπεία, ορμονοθεραπεία, ακτινοβολία ή και χειρουργική επέμβαση.
Μπορούν η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός να επηρεάσουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού;
Η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός μπορεί να έχουν προστατευτική επίδραση έναντι ορισμένων τύπων καρκίνου του μαστού. Είναι σημαντικό να κάνετε τακτικές εξετάσεις σε εξειδικευμένο μαστολόγο κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη.
Ποια είναι η επίδραση των περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως η ρύπανση ή η έκθεση σε χημικές ουσίες, στον κίνδυνο καρκίνου του μαστού;
Η έρευνα σχετικά με τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που συμβάλλουν στον καρκίνο του μαστού βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι οι περιβαλλοντικοί ρύποι μπορεί να διαδραματίζουν κάποιο ρόλο. Η μείωση της έκθεσης σε επιβλαβείς χημικές ουσίες και η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου.
Ποια υποστήριξη είναι διαθέσιμη για τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού και τις οικογένειές τους;
Πολλές υποστηρικτικές υπηρεσίες και οργανώσεις είναι αφιερωμένες στη βοήθεια όσων νοσούν από τον καρκίνο του μαστού. Οι ομάδες υποστήριξης και η παροχή συμβουλών είναι πολύτιμες για τις ασθενείς και τους οικείους τους.
Μπορεί ο καρκίνος του μαστού να υποτροπιάσει μετά από επιτυχή θεραπεία;
Ναι, ο καρκίνος του μαστού μπορεί να υποτροπιάσει, ακόμη και μετά από επιτυχή θεραπεία. Η παρακολούθηση της ασθενούς από τον χειρουργό μαστού και τον ογκολόγο της είναι απαραίτητη και μετέπειτα το χειρουργείο. Ο κίνδυνος υποτροπής ποικίλλει ανάλογα με το στάδιο και τον τύπο του καρκίνου του μαστού.
Ο καρκίνος του μαστού είναι μια νόσος με διάφορους παράγοντες κινδύνου, συμπτώματα και θεραπευτικές επιλογές. Η αντιμετώπισή του είναι εξατομικευμένη. Η πρόληψη είναι απαραίτητη με τον προσυμπτωματικό έλεγχο γιατί μπορεί να σώσει ζωές και η γυναίκα που νοσεί μπορεί να έχει πλήρη ίαση λόγω της έγκαιρης διάγνωσης.
- https://www.cancer.org/cancer/types/breast-cancer.html
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/breast-cancer