Φαρυγγίτιδα: Συμπτώματα και χρήσιμες οδηγίες πρόληψης
Ο πονόλαιμος είναι μια κοινή ενόχληση για όλους τους ανθρώπους, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες του έτους, όταν οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος βρίσκονται σε έξαρση. Περιγράφεται συνήθως ως ένα αίσθημα καύσου, γρατζούνισμα, ενόχληση ή ερεθισμός στο λαιμό, που δυσκολεύει την κατάποση.
Συχνότερη αιτία του πονόλαιμου είναι η φαρυγγίτιδα, η οποία προκαλείται από κάποια ιογενή λοίμωξη, όπως το κοινό κρυολόγημα ή η γρίπη. Ωστόσο, είναι πιθανό η φαρυγγίτιδα να οφείλεται και σε βακτηριακή λοίμωξη, η οποία μπορεί να απαιτεί πιο σοβαρή θεραπεία για την πρόληψη εμφάνισης επιπλοκών. Ακολουθούν τα συμπτώματα της φαρυγγίτιδας, τα μέτρα πρόληψης και θεραπείας της, καθώς και τρόποι ανακούφισης από αυτήν.
Τι είναι η φαρυγγίτιδα;
Η φαρυγγίτιδα, ή αλλιώς στην καθομιλουμένη πονόλαιμος, είναι μια φλεγμονή στο πίσω μέρος του λαιμού, που ονομάζεται φάρυγγας, και προκαλείται από κάποια λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος.
Τα περισσότερα συμπτώματα που συνοδεύουν τη φαρυγγίτιδα υποχωρούν μέσα σε λίγες μέρες. Επομένως, σε περίπτωση που η φαρυγγίτιδα επιμένει για περισσότερο από 1 εβδομάδα, επιδεινώνεται ή υπάρχουν επιπλέον συμπτώματα, όπως ο πυρετός, τότε συνιστάται η επικοινωνία με τον ωτορινολαρυγγολόγο σας.
Πώς προκαλείται η φαρυγγίτιδα;
Η φαρυγγίτιδα προκαλείται συχνότερα από ιογενείς λοιμώξεις, όπως το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη ή σπανιότερα η λοιμώδης μονοπυρήνωση και ο κορωνοϊός, αλλά μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα και άλλων καταστάσεων υγείας, όπως:
- Βακτηριακή λοίμωξη
Η λοίμωξη από βακτήρια του γένους Streptococcus (στρεπτόκοκκος) στο λαιμό και στα ιγμόρεια μπορεί να αποτελεί αιτία εμφάνισης φαρυγγίτιδας. Μπορεί επίσης να προκληθεί και από άλλες βακτηριακές λοιμώξεις.
- Αλλεργίες
Μερικές φορές, η αλλεργική ρινίτιδα, που προκαλείται από μη παθογόνους παράγοντες όπως η γύρη, τα ακάρεα και η μούχλα, μπορεί να προκαλέσει οπισθορινικές εκκρίσεις, δηλαδή συσσώρευση βλέννας στο πίσω μέρος του λαιμού, η οποία ερεθίζει και προκαλεί πόνο στο λαιμό.
- Αμυγδαλίτιδα
Οι αμυγδαλές βρίσκονται στο πίσω μέρος του λαιμού και όταν παγιδευτούν σε αυτές μικρόβια, μπορεί να προκληθεί φλεγμονή, που ονομάζεται αμυγδαλίτιδα. Η αμυγδαλίτιδα μπορεί να προκαλέσει φαρυγγίτιδα.
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση οξέος
Τα άτομα που πάσχουν από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση οξέος αντιμετωπίζουν συμπτώματα όπως η καούρα, η οποία συμβαίνει λόγω παλινδρόμησης του γαστρικού οξέος στο λαιμό. Η καούρα μπορεί με τη σειρά της να οδηγήσει σε χρόνιο πονόλαιμο στα άτομα αυτά.
- Μυϊκή καταπόνηση
Η υπερβολική καταπόνηση του λαιμού από μεγάλη ένταση φωνής μπορεί να προκαλέσει πόνο στο λαιμό παρόμοιο με αυτό της φαρυγγίτιδας.
- Ερεθιστικοί παράγοντες
Το κάπνισμα, οι ρύποι της ατμόσφαιρας και άλλες χημικές ουσίες μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση χρόνιου ερεθισμού. Επιπλέον, η κατανάλωση αλκοόλ και πικάντικων τροφίμων μπορεί επίσης να προκαλέσουν ερεθισμό στο λαιμό.
- Αναπνοή από το στόμα
Η αναπνοή από το στόμα έχει ως αποτέλεσμα να εισέρχεται ξηρός και κρύος αέρας στο λαιμό, με αποτέλεσμα αυτός να ερεθίζεται και να εμφανίζεται πονόλαιμος.
Ποια είναι τα συμπτώματα της φαρυγγίτιδας;
Εκτός από τον πονόλαιμο, μερικά ακόμη συμπτώματα της φαρυγγίτιδας είναι τα εξής:
- Δυσκολία στην κατάποση
- Πρησμένοι αδένες στο λαιμό
- Πρησμένες αμυγδαλές
- Πύον στις αμυγδαλές
- Βραχνάδα
- Αίσθηση ξένου σώματος στο φάρυγγα
Οι λοιμώξεις που προκαλούν φαρυγγίτιδα μπορεί να οδηγήσουν και σε επιπλέον συμπτώματα, όπως:
- Πυρετό
- Βήχα
- Καταρροή
- Φτέρνισμα
- Μυϊκούς πόνους
- Πονοκέφαλο
- Ναυτία ή έμετο
- Κόπωση
- Ρινική συμφόρηση
- Στομαχικές διαταραχές
Ποια μέτρα να πάρετε για την πρόληψη της φαρυγγίτιδας;
Δεδομένου ότι η φαρυγγίτιδα προκαλείται συχνότερα από ιογενείς λοιμώξεις, ο καλύτερος τρόπος πρόληψης είναι η διατήρηση μιας καλής στοματικής υγιεινής για την αποφυγή των μικροβίων που προκαλούν τις λοιμώξεις αυτές. Συγκεκριμένα μερικοί τρόποι προστασίας είναι οι εξής:
- Σχολαστικό και συχνό πλύσιμο των χεριών, ειδικά πριν και μετά την κατανάλωση φαγητού και την επαφή με αντικείμενα εκτεθειμένα στο κοινό
- Αποφυγή αγγίγματος του προσώπου
- Τήρηση αποστάσεων από άτομα που είναι άρρωστα, βήχουν ή φτερνίζονται ∙ Αποφυγή κοινής χρήσης σκευών (ποτήρια, κουταλοπήρουνα κλπ) με άλλα άτομα ∙ Χρήση αντισηπτικού
- Εμβολιασμός κατά των ιώσεων (π.χ. γρίπης, covid-19)
- Τακτικός καθαρισμός αντικειμένων που χρησιμοποιούνται συνεχώς (π.χ. τηλέφωνο)
Μέτρα ανακούφισης από φαρυγγίτιδα
Ανεξάρτητα από την αιτία που έχει προκαλέσει τη φαρυγγίτιδα, υπάρχουν ορισμένες στρατηγικές φροντίδας στο σπίτι που μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Αυτές είναι οι εξής:
- Επαρκής ξεκούραση (τουλάχιστον 8 ώρες ύπνου τη νύχτα)
- Κατανάλωση άφθονων υγρών, για τη διατήρηση υγρασίας στο λαιμό και πρόληψη της αφυδάτωσης
- Επιμέλεια της στοματικής υγιεινής
- Χρήση υγραντήρα, για διατήρηση της υγρασίας μέσα στο δωμάτιο τη νύχτα και αποφυγή ερεθισμού του λαιμού από τον ξηρό αέρα
- Αποφυγή ερεθιστικών ουσιών, όπως ο καπνός από το τσιγάρο και άλλα αλλεργιογόνα
- Γαργάρες με αλατόνερο
- Κατανάλωση ζεστών υγρών, όπως τσάι με λεμόνι και μέλι
- Αποφυγή πικάντικων τροφίμων
- Αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ και καφεΐνης, γιατί μπορεί να συμβάλουν στην αφυδάτωση
Εκτός από τα παραπάνω, υπάρχουν επίσης αρκετές εναλλακτικές θεραπείες που χρησιμοποιούνται συνήθως παραδοσιακά για την ανακούφιση του πονόλαιμου. Παρόλο που δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά τους, μερικά βότανα που μπορεί να βοηθούν είναι τα εξής:
- Κόκκινη φτελιά
- Γλυκόριζα
- Αλθαία
Ωστόσο, πριν τη χρήση των παραπάνω βοτάνων ή προϊόντων που τα περιέχουν, συνιστάται η συμβουλή του γιατρού.
Πώς γίνεται η διάγνωση της φαρυγγίτιδας;
Η διάγνωση της φαρυγγίτιδας απαιτεί κλινική εξέταση του λαιμού, της γλώσσας, της ρινός και ενίοτε των αυτιών, καθώς και λαρυγγοσκόπηση για αξιολόγηση της πιθανής αιτίας της.
Μερικές φορές, ένας ωτορινολαρυγγολόγος μπορεί να πραγματοποιήσει και ένα τεστ στρεπτόκοκκου για να μπορέσει να αποκλείσει το ενδεχόμενο βακτηριακής λοίμωξης από στρεπτόκοκκο.
Ποιοι είναι οι τρόποι θεραπείας της φαρυγγίτιδας;
Η θεραπεία της φαρυγγίτιδας εξαρτάται από την αιτία που την προκάλεσε.
Για παράδειγμα, η ιογενής φαρυγγίτιδα συνήθως υποχωρεί από μόνη της όταν υποχωρήσουν τα συμπτώματα της ίωσης ή μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη χρήση αναλγητικών.
Στην περίπτωση βακτηριακής φαρυγγίτιδας απαιτείται έγκαιρη αντιμετώπιση με λήψη αντιβιοτικών.
Στην περίπτωση φαρυγγίτιδας που οφείλεται σε αλλεργική αντίδραση (αλλεργική φαρυγγίτιδα), η λήψη αντιισταμινικών φαρμάκων μπορεί να είναι βοηθητική, ενώ στην περίπτωση φαρυγγίτιδας λόγω παλινδρόμησης οξέος, η λήψη αντιόξινων φαρμάκων μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα που οδηγούν στον πονόλαιμο.
- https://www.webmd.com/cold-and-flu/sore-throat-causes
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sore-throat/symptoms-causes/syc-20351635